Magdalena 38

ślub w Kwieciszowice/Proszowa

 



Powrotem w karczma, tam już było dużo spokojniejszy. Furmanów, który przeżyli z nami napad, były bardzo ciche. Ci, którzy często podróżowali i pokonaliwiele niebezpieczeństw, z pewnością uznali niemoc w obliczu niepohamowanej wściekłości od hordy ludzi, byli teraz małomówny. Wszyscy poszliśmy spać wcześnie, większość położyli się pod wozem. Dzisiaj też miałem potrzebę być blisko Hans i Jörg, i położyłem się blisko ich.

Następnego dnia rano, wszystkie wozy, który tak jak my chcieliśmy być na czas w Zittau odjechali wczesny . Mieliśmy długi dzień drogi za nami. Dziesięć jeźdźcy z Frydlant  chronili nas. Podróż poszło szybko, bo większość droga idzie a dole. Przed wieży Friedland zatrzymalismy się. Przywódca jeźdźców chciał wiedzieć: nazwy domów handlowych, tej na którzy samochody należały i oszacowanie wartość ładunek, tak jak to odbywa u celnicy. Jego pan, hrabia Bibersteina wtedy reguluje płatność ochrony towarzyszącej. Tutaj w Frydland władze bardzo pilnowali ze zarabiają  dużo pieniądze, mimo że są bardzo bogaty, i to pookazują świecie przez piękny zamek. Wódz hrabiów von Schaffgotsch z zamek Gryf, dzień wczesny na mojego pytania o pieniądze  dla ochrony, pomachał z ręka i powiedział: "Mój pan płaci sam na bezpieczeństwo na jego dróg. On nie chce zarabiać na wasze strach." "Inni ludzie, inne zastosowanie," jeszcze myślałem, kiedy przejechaliśmy w bogaty miasto Frydland, i płaciliśmy nasze cło, co jest również bardzo wysoki tutaj, na pewno znacznie wyższa niż u nas w Zittau. Za beczka z kosami na przykład, musieliśmy zapłacić trzy grosze cło, a to jest jeden grosz w Zittau. Wytrzymaliśmy się tylko krótko u jakiś mały karczma, aby dac konie woda i przyznać im trochę przerwy ponieważ  resztę drogi do Zittau, najpierw  idzie do górę.

Teruggekomen bij de herberg, was het er al een stuk rustiger geworden. De voerlui, die met ons de overval hadden meegemaakt, waren allen zeer zwijgzaam. Zij die vaak in weer en wind vele gevaren overwonnen hadden, herkenden zeker de onmacht tegenover de woede van ongeremde mensenhordes en waren geschrokken. We gingen allemaal vroeg slapen, de meesten gingen onder de wagen liggen. Ook ik had vandaag die behoefte, bij Hans en Jörg te zijn, en kroop dicht bij hen.

De volgende morgen vertrokken alle wagens, die net als wij naar Zittau wilden op tijd. We hadden een lange dagreis voor ons. Tien van de Friedlandse ruiters begeleiden ons. We schoten goed op, want de weg gaat meest bergaf. Voor de toren van Friedland werd halt gehouden. De aanvoerder van de ruiters liet zich de namen van de handelshuizen noemen, degenen die de wagens toebehoorden en wilde de geschatte waarde van de lading weten, zoals dat ook bij de douane moet gebeuren. Zijn heer, de graaf van Biberstein, zou dan de betaling van de begeleidende bescherming regelen. Hier in Friedland lette het Heerschap er zeer op, dat men geld verdiende, ofschoon men al zeer rijk was, en dat ook door middel van een prachtige burcht aan de wereld laat zien. De burchthoofdman van de graven von Schaffgotsch van Greiffenstein had daags ervoor op mijn vraag over het beschermgeld, het alleen maar met zijn hand weg gewuifd. ‘Mijn heer laat zich de zekerheid op zijn wegen iets kosten. Hij wil niet uit jullie angst nog geld verdienen.’ ‘Andere heren, andere gebruiken.’ dacht ik nog, toen we het rijke Friedland binnen reden, en onze tol betaalden, die hier ook behoorlijk hoog is, in ieder geval veel hoger als het bij ons in Zittau was. Voor een vat met zeisen moesten we bijvoorbeeld drie groschen tol betalen, terwijl dat in Zittau één groschen is. We hielden het ook maar kort bij een kleine herberg uit, om de paarden te laten drinken en hen een kleine rustpauze te gunnen, want de verdere weg naar Zittau, gaat het eerst weer bergop.



Magdalena 37

Hans i Jörg i dbali o nasze konie, ja chciałem iść w jadalni, ale mnie tom wychodziło zbyt wiele hałasu. Podobno jezdzcy z Frydlant kłócili się z furmani. Dlatego wszedłem do wsi. Na drodze stał mały kościół, drzwi był złamane i naprawione z kilka deski. Wszedłem do środka. Ponownie zobaczyłem  ślady dewastacji. Ołtarz z ciężkiego granitu został wrócony, obrazy na ścianach rozdarty, niektóre wyrwane z ściany. Ktoś był i już zaczynał stawiać lawy na nogach dla wierzących, gruzu leżał wszędzie. Więc usiadłem na pęknięty ławce, ukląkł i założyłem ręce do modlitwy. Wtedy przypomniałem sobie, że trzy zaledwie dni temu w Jelenia Gora  z Anią tez bylem w kościele. Czy to możliwe, że to tylko trzy dni temu? Zamknęłam oczy i zobaczyłem w mojej myślni, jak Ania obok mnie w kościele modliła się. Ja dziękowałem Bogu za jego pomoc i modliłem się dziś do niego o ochronę dla Ani. Kiedy tak siedziałem tam z zamkniętymi oczami, tez przyszedł inny obraz do mnie: ta biedny szary dziewczyna z karczmy, który wczoraj w nocy spał obok mną. Gdzie ona może być? I modliłem się również o jej ochrony przed Bogiem, ona to prawdopodobnie najbardziej  potrzebują.

Tak siedziałem długo w teraz całkowicie ciemnym kościele i myślałem o dzisiejszych wydarzeniach. Zabiłem kilka osób, które nie znalem z kuszy. To ważyło jak duże obciążenie na mnie. Zacząłem znowu modlić i modliłem się o przebaczenie, za moje zachowanie miałem po prostu dziecinne motyw; "Ale oni zaczęli." Myślałem, co będzie, jeśli wóz faktyczny zaczynało palić. Wiele furmani ich slugi prawdopodobnie spalili w ich wozów. A co by się stało, kiedy my nie mieliśmy zbrojną ochronę? Obrzydliwy uczuciem przyszedł do mnie, złość na tej ludzie, którzy rabują, grabią i mordują  innych ludzi i przynoszą nieszczęście. Co sprowadza ich do tego? Czy oni nie mogą myśleć? To ostatnie pytanie mogę odpowiedzieć jasno na nie, ale to, co prowadzi człowieka do takich zbrodni? Tam musi być coś w tymi ludźmi, i dlaczego jest to nie w mnie? I ciężko myślałem na pewno godzinę, w tym małym kościele w Jędrzychowice, i dlatego, że nie znalazlem odpowied, znowu się modlił; "Boże, dziękuję Ci, że nie jestem bandytą!" Wtedy doszło do mnie, że mój przyjaciel Sebastian z klasztoru w Zittau raz opowiedział historię, w której w Jerozolimie jakiś faryzeusz mówił także taki zdanie do Bogu. Mój przyjaciel wyjaśnił mi to, dlaczego to jest haniebne, tak myśleć. Jego rozumowanie nie przyszedłem mnie do głowy. Czy ja przed chwile zrobiłem sobie do wstydu?

Hans en Jörg verzorgden onze paarden, ik wou de eetzaal binnen gaan, maar er kwam me daar teveel lawaai vandaan. Blijkbaar hadden de ruiters uit Friedland ruzie met de voerknechten. Ik liep daarom het dorp in. Aan de weg stond een kleine kerk, de deur was opengebroken geweest en nu met enkele planken weer gerepareerd. Ik ging naar binnen. Ook hier zag men sporen van verwoestingen. Het altaar uit zwaar graniet was omgeduwd, de schilderijen aan de wanden gescheurd, sommige van de muur gereten. Iemand was al begonnen, de banken voor de gelovigen weer rechtop te zetten, overal lag puin. Zo ging ik op een gebarsten bank zitten, knielde , en vouwde mijn handen samen voor een gebed. Dan herinnerde ik me, dat ik pas drie dagen geleden in Hirschberg met Ania ook in een kerk was. Is het mogelijk dat het pas drie dagen geleden was? Ik sloot mijn ogen, en zag in gedachten, hoe toen Ania naast mij in de kerk bad. Ik bedankte God voor zijn hulp vandaag en bad tot hem om bescherming voor Ania. Toen ik daar zo zat, met mijn ogen gesloten, kwam ook een ander beeld voor me: het arme grauwe meisje uit de herberg, dat verleden nacht nog bij mij geslapen had. Waar kon ze zijn? En ik bad ook voor haar om bescherming van God, zij had het waarschijnlijk het meeste nodig.

Zo zat ik langere tijd in de nu helemaal donkere kerk en dacht aan de gebeurtenissen van vandaag. Ik had meerdere mensen, die ik helemaal niet kende, met de kruisboog gedood. Dat woog als een zware last op mij. Ik begon weer te bidden en bad om vergeving, vond voor mijn gedrag alleen een kinderachtige zin; ‘ Zij zijn toch begonnen.’ Ik dacht eraan wat er gebeurd zou zijn, als de wagen in brand gestoken zou zijn. Veel van de voerknechten zouden waarschijnlijk in hun schuilplaats verbrand zijn. En wat zou er wel gebeurd zijn, als we geen bewapende bescherming gehad hadden? In mij kwam een weerzinwekkend gevoel op, een kwaadheid op die mensen, die roven, plunderen en moorden en andere mensen in het ongeluk storten. Wat brengt hen daartoe? Kunnen ze dan niet denken? Deze laatste vraag kon ik met een duidelijk nee beantwoorden, maar wat drijft een mens tot deze misdaden? Er moet toch iets in deze mensen zijn, en waarom is het dan niet bij mij? Ik peinsde zeker een heel uur, daar in dat kleine kerkje in Heinersdorf, en omdat ik geen antwoord vond, bad ik nog een keer; ‘God ik dank u, dat ik geen rover ben!’ Toen kwam in me op, dat mijn vriend Sebastian uit het klooster in Zittau ooit een verhaal vertelde, waarin een Farizeeër in Jeruzalem ook zo’n zin tot God sprak. Mijn vriend heeft me toen uitgelegd , waarom het schandelijk is, zo te redeneren. Zijn redenering wou me niet te binnen schieten. Had ik me zojuist tot schande gemaakt?

Magdalena 36

Walter Raedisch z Kolonii Kamienne

 

Za zmarłych Hussiten obok drogi wykopany był duży grób, mieliśmy przecież nasze łopaty zawsze pod ręka  w wozu. Było 31 trupów, sześć ja zabiłem. Kiedy zobaczyłem je leżące wzdłuż grobu, nagle nie czułem się dobrze, a ja prawie wpadłem w gróbu, kiedy wódz jeźdźcy mnie nie wspierał. "No, młody, to nie jest całkiem zawód dla ciebie, co? Ale na pierwszy raz prosto sześć, i między nimi też liderem, w ten sposób można się pokazac." Ledwo mogłem usłyszeć to co powiedział,  musiałem poleżeć na trawy i zamknąć oczy, bo nie mogłem stać. Nie wiem, jak długo tam byłem tak leżałem. Słyszałem jak Hans przyszedł z naszych koni, który złapał ponownie razem z Jörg. "Te ciężkie konie nie uciekają daleko, kiedy nie czują bata." powiedział, i zaprzęgli go znowu przed wóz. Innych sługi furmany też dość szybko mieli ich koni spowrotem. Niektóre paski miely być naprawione. Co do reszty, nie mieliśmy żadnych szkód. Z naszych jeźdźcy nikogo został ranny. Od początku ataku, minęło około dwie godziny minęły, wtedy nasz konwój znowu się ruszyło. Wódz zamku znowu przejechał obok naszego wóz i krzyknął do mnie; "Teraz widzisz, co to znaczy, jeśli masz dyscypliny i posiadanie lepszej broni, a nie jak Husytów z  czysta chciwość organizujesz napady. Mam nadzieję, że tej który przeżyli  to powiedzą w Bohemia "

Droga nie poszła bardzo ostry do górę, i pojechaliśmy do zachodu słońca. Normalnie Hans śpiewałby piosenkę z taką ładna pogoda, ale dzisiaj wszyscy byli zbyt zajęci własnymi myślami. Gdybyśmy nie mieli uzbrojona ochrona niektórych z nas prawdopodobnie nie żył. Dzięki naszym przewodników, którzy teraz ponownie jechali w inny formacja,  i głośno robili dowcipy o łupu. Zaczęło się już ciemnic, kiedy dotarliśmy do wielkiego karczma w Jędrychowice. Hrabia von Biberstein od zamek Frydlant stacjonował tutaj, na końca jego teren, zbrojonych jeźdźców, po kilka tygodni temu, wieś ​​została splądrowana przez Husytów. Więc byliśmy bezpieczni. Jeźdźcy zamku Gryf więc zaczynali bez przerwy, w galopem, na podróż powrotną, ponieważ chcieli na noc ponownie być w ich zamku.

 

Voor de dode Hussiten werd langs de weg een groot graf gedolven, we hadden immers onze spaden altijd onder de wagen klaar liggen. Het waren 31 lijken, zes had ik er gedood. Toen ik ze langs het graf zag liggen, voelde ik me het opeens niet goed, en was ik bijna het graf ingevallen, als de burchthoofdman me niet ondersteund had. ‘Wel jongeman, het is toch niet helemaal het juiste beroep voor je, hé? Maar voor de eerste keer meteen zes, en daar ook nog de aanvoerder bij, daarmee kun je voor de dag komen.’ Ik kon het nog net horen, ik ging in het gras liggen en sloot mijn ogen, omdat ik niet meer kon staan. Ik weet niet meer, hoe lang ik daar zo gelegen heb. Ik hoorde hoe Hans met onze paarden kwam, die hij en Jörg weer gevangen hadden. ‘Deze zware paarden lopen niet ver, als ze geen zweep voelen.’ zei hij en spande ze weer voor de wagen. Ook de andere voerknechten hadden snel genoeg hun span weer bij elkaar. Enkele riemen moesten gerepareerd worden. Voor de rest hadden we geen schade opgelopen. Van onze ruiters was niemand gewond. Sinds het begin van de overval, waren er ongeveer twee uur verstreken, toen zette zich onze kolonne weer in beweging. De burchthoofdman kwam weer langs onze wagen gereden en riep naar mij; ‘Zo zie je nu, wat het betekent, als je de betere wapens en discipline bezit, en niet als de Hussiten uit pure hebzucht rooftochten organiseert. Hopelijk vertellen de overlevenden dat ook bij hun thuis in Bohemen.’
 

De weg ging niet heel sterk bergop, en we reden de zonsondergang tegemoet. Normaal had Hans een klein liedje gezongen bij zo’n mooi weer, maar vandaag was iedereen, te zeer met zijn eigen gedachten bezig. Als we geen bewapende bescherming hadden gehad, waren enkele van ons waarschijnlijk niet meer in leven. Dankzij onze begeleiders, die nu weer in de andere formatie reden, en hardop grappen over de buit maakten. Het begon al donker te worden, toen we de grote herberg in Heinersdorf bereikten. De graaf von Biberstein had vanaf burcht Friedland hier bewapende ruiters, in het uiterste puntje van zijn bezit, gestationeerd, nadat enkele weken geleden het dorp door de Hussiten was geplunderd. We waren dus veilig. De Greiffensteiner ruiters, begonnen dan ook, zonder pauze, galopperend aan de terugreis, want ze wilden ’s nachts weer op hun burcht zijn.





Magdalena 35

Jeden napastnik, który odjechał boki z grupy, pojechał wokół nasz wóz. Dopiero teraz zaczynali nasze ochronne ich walce z kusze. Widziałem jak pierwsze trafione napastników padneli z konie, długo wczesny aby oni mogli używać ich miecze i lance. Jak porywający i emocjonujący to był dla mnie, miałem ciągle każdego odizolowanego jeździec w oczy, ktory teraz  zbliżył nasze niezabezpieczona strona konwoju. Widziałam, że jeden z nich zapalił knot, wskoczył na konia i galopem jechał kierunku nasze wóz. przyszło mnie do głowę, że on chce się nas podpalić. Wtedy wyciągnąłem moją kuszę, celowałem i strzeliłem. Jego koń wykonał jeszcze jeden krok, palący knot wypadł z ręki jeździec, a on spadł z siodła, i padł na knota. Jego ubranie zaczynalo palić. Koń, który na początek pozostał po spadek jeździec z konia, przestraszył się przy ogniu, i galopem stąd. Wpatrywałem jeszcze w szoku na sytuację, kiedy głośno krzyczy i krzyczy dawali mnie uwagę, że teraz jechały część tego horda jechali wokół nasze wozy. Na początku nie mogłem myśleć. Hans dał mi strzałek, i ja zastrzeliłem jednego po drugim, celowałem krótko, bo napastnikow teraz jechali na długość jedna konia wzdłuż naszych wozów, bo oni tam nie podejrzewam tam żadnych uzbrojonych mężczyzn.

Potym ataku, Husytów ponownie zebrali się na wzgórzu, skąd przybyli. Stali tak przez chwilę, a my spodziewaliśmy nowego ataku. Ale znikneli zostając tuman kurzu. Wódz zamku natychmiast wysłał dwóch jeźdźców za nimi, aby upewnić się, że one rzeczywiście uciekli. Ich wielkiej straty chyba prowadziło do zniechęcenie. Wódz zamku trzymał jego ludzie wciąż w pozycji, i czekał aż zwiadowcy wrócili z potwierdzenia odwrót napastników. Teraz dmuchnął na jego róg. Jeźdźcy skoczyli z koni i posli do zabitych Husytów. Przyciągnęli ich razem, wzieli wszystko, co miał wartość, rzuciło to w sterty, i rozdzielili to późnej między sobie. Skoczylem z wóz i razem z Hansem podszedłem do człowieka, którego zabiłem pierwszy. Ogień tylko spalił część jego ubrania i potem zgasł. Tak widziałem, że on był o wiele lepiej ubrany, jak tej innych złodziei. Czy on było ich przywódcą? Wódz zamku tez przyszedł do nas, żeby zobaczyć człowieka, który chciał popalić wozy. Znał go. To był nisky szlachcic von Tollenstein z Bohemia, który kiedyś był gość na zamek Gryf, ale teraz krążyli przez kraj z bandy złodzieje Husytów.

Één ruiter, die zich zijwaarts uit de groep had losgemaakt, reed om onze wagen heen. Nu pas openden onze ruiters met hun kruisbogen de strijd. Ik zag de eerste aanvallers getroffen van hun paarden vallen, lang voordat ze hun zwaarden en lansen konden gebruiken. Hoe spannend en opwindend het ook voor mij was, ik behield iedere afgezondere ruiter in het oog, die nu van de onbeschermde kant onze kolonne naderde. Ik zag, dat één van hen een lont in brand stak, op zijn paard sprong om in galop op onze wagen toe reed. Mij schoot door het hoofd, dat hij ons in brand wilde zetten. Toen trok ik mijn kruisboog omhoog, richtte en schoot. Het paard maakte nog één sprong, het grote lont viel uit de hand van de ruiter, en hij gleed uit het zadel, en viel op het lont. Zijn kleren vatten vlam. Het paard, dat in eerste instantie was blijven staan nadat de ruiter van zijn paard gevallen was, schrok nu van het vuur, en galoppeerde er vandoor. Ik staarde nog geschrokken naar de situatie, toen ik door het luide schreeuwen en joelen er opmerkzaam werd gemaakt, dat een deel van horde nu om onze wagens heen gereden kwam. Ik kon eerst helemaal niet denken. Hans gaf me de pijlen aan, en ik schoot, de ene na de andere, slechts kort mikkend, want de rovers reden nu, op een paardlengte langs onze wagens, omdat ze daar geen bewapende mensen vermoeden.

Na deze aanval verzamelden de Hussiten zich weer op de heuvel, vanwaar ze gekomen waren. Ze stonden er eerst een tijdje, en wij verwachtten al een nieuwe aanval. Maar ze verdwenen een stofwolk achterlatend. De burchthoofdman stuurde meteen twee ruiters er achter aan, om er zeker van te zijn, dat ze werkelijk gevlucht waren. Ze waren waarschijnlijk door hun grote verliezen moedeloos geworden. De burchthoofdman hield zijn mannen nog steeds in positie, en wachtte tot de verkenners weer terug waren om de aftocht van de rest van de roversbende te bevestigen. Nu blies hij op zijn hoorn. De ruiters sprongen van hun paarden en gingen naar de verschillende gedode Hussiten. Men sleepte ze bij elkaar, namen hen alles af wat waarde had, gooide het op een hoop, die later door hen werd verdeeld. Ik verliet de bok en ging met Hans naar de man die ik als eerste gedood had. Het vuur had slechts een deel van zijn kleren verbrand en was dan uitgegaan. Zo kon ik zien dat hij veel beter gekleed was, als de andere rovers. Was het hun aanvoerder geweest? Ook de burchthoofdman kwam naar ons toe, om de man te zien, die de wagens in brand wilde steken. Hij kende hem. Het was een landedelman von Tollenstein uit Bohemen, die vroeger eens te gast was op Greiffenstein, nu echter met de roverbendes van de Hussiten door het land trok.