zaterdag 30 september 2017

Konstantin von Wegerer 96


Albrecht von Wallenstein

Wojna przesuwała się daleko na zachodzie. Cesarz Ferdinand nie mógł znaleźć wystarczająco wystarczający pieniędzy w Bohemy i wrócił ze swoją armią najemników do kraju pochodzenia, nieszczęśliwego króla Fryderyka od bohemy: Palatynacie. Z tym byli żołnierze hiszpańscy, bo oni musieli nawiązać połączenie między Hiszpanii i Hiszpański Niderlandów. Książę od Bawarii Maksymiliana również wysłał wojska pod dowództwem generała Tilly i położył cesarz długu wojennego od kilku milionów guldenów. Wojna stała się poważnym sprawa finansowym, w którym wszyscy uczestnicy z kosztem terytorium okupowanym, zostali odszkodowania. W ten sposób Palatynat został zajęty przez wojska katolickie i cały splądrowane. Wtedy zmieszał duńskiego króla w ta wojny i z wsparcie holenderski, angielskim i francuskim wsparcie tworzył wielkiej armii.

Cesarz który przeszedł z swoją małą armię najemników pod kierownictwem Tilly mieli bardzo trudno. Albrecht von Wallenstein, który był już od 1623 państwowe król, jednak zaproponował go na własny koszt zatrudnić dużą armię cesarską. Dlatego on został mianowany naczelnym dowódcą wszystkich wojsk cesarskich przez cesarza w 1625 roku i tworzył armię od na początku 30.000, a później nawet 70.000 ludzi. On tymczasem miał zupełnie inny punkt widzenie na prowadzenie wojen. Duża armia musiała być samowystarczalna. Co oznaczało, że każdy poszczególnych najemników w okupowanych ziemiach mógł grabić i plądrować aby zostać swój żołd. W ten sposób wojna wziął formy nieludzkie dla ludności dotkniętej.




De oorlog was ver naar het Westen afgezwaaid. Keizer Ferdinand had in Bohemen niet genoeg geld kunnen vinden en keerde met zijn huurlingenleger naar het oorsprongsland van de ongelukkige koning Friedrich van Bohemen, de Pfalz. Daarbij waren Spaanse troepen aanwezig, want die moesten een verbinding tussen Spanje en de Spaanse Nederlanden maken. De hertog van Beieren Maximilian had eveneens troepen onder leiding van generaal Tilly gestuurd, en legde de keizer een oorlogsschuld van vele miljoenen guldens voor. De oorlog was een grote financiële zaak geworden, waarbij alle deelnemers zich ten koste van het bezette gebied, schadeloos stelden. Zo werd de Pfalz door de katholieke troepen bezet en helemaal leeg geplunderd. Toen mengde de Deense koning zich in de oorlog en rustte met Hollandse, Engelse en Franse ondersteuning een groot leger uit.


De keizer kwam met zijn klein huurlingenleger onder Tilly erg in het nauw. Albrecht von Wallenstein, die al sinds 1623 rijks koning was, had hem echter aangeboden, op zijn eigen kosten een groot keizerlijk leger aan te werven. Hij werd daarom in 1625 door de keizer tot opperbevelhebber van alle keizerlijke troepen benoemd en stelde een leger, van in het begin 30.000, en later zelfs 70.000 mensen samen. Hij had ondertussen een heel andere voorstelling van krijgsvoering. Het grote leger moest zelfvoorzienend zijn. Hetgeen betekende, dat er door de individuele huurling in de bezette landen geplunderd en geroofd werd, om aan soldij te komen. De oorlog nam daardoor voor de getroffen bevolking onmenselijke vormen aan.

zaterdag 23 september 2017

Konstantin von Wegerer 95



Pewnego dnia Hans Ulrich rozmawiał ze mną o to, że chciał  jeden z pokoi w swoim  przestrzeń zostałyby odnowione. Jego twarz rozjaśniła się, z pogodnym uśmiechem, kiedy objawił mi, że Barbara Agnes była w ciąży. W lutym 1662 pierwszego dziecka, Anna Elisabeth urodziła. To była długa i trudna poród, ponieważ Barbara Agnes już nie była najmłodsza, a dziecko było bardzo duże. Ale wrodziła szybko do normy, a Anna Elisabeth kwitła pięknie. Hans Ulrich bardzo się zmieniło. Do tej pory miał zawsze mówił i postępował merytoryczne. Często krótkie i do tematu, jak to zwykle bywa miedzy żołnierzami. Teraz przytulił córkę i rozmawiałem niespójne nonsensy. Ta zmiana u niego udała się robić mala dziewczynka z jej wesołych oczach.

W następnych latach, urodzili się czterech synów: Christoph Ulrich , Hans Ulrich, Georg Rudolph i Adam Gotthard. Hans Ulrich i Barbara Agnes byli najszczęśliwsi rodzice i wychowała swoje dzieci z miłością.


Op een dag besprak Hans Ulrich met me, dat hij graag één van de kamers in zijn woonruimte opnieuw ingericht wilde hebben. Zijn gezicht lichtte daarbij op met een vrolijk lachje, toen hij me verklapte, dat Barbara Agnes zwanger was. In februari 1662 werd hun eerste kind Anna Elisabeth geboren. Het was een lange en zware bevalling, want Barbara Agnes was niet meer de jongste, en het kind was heel groot. Ze herstelde echter snel, en Anna Elisabeth gedijde prachtig. Hans Ulrich was erg veranderd. Tot dan toe had hij altijd zakelijk gesproken en gehandeld. Vaak kort en krachtig, zoals het bij soldaten gebruikelijk is. Nu knuffelde hij met zijn dochter, en praatte onsamenhangende onzin. Dat had een klein meisje met haar vrolijke oogjes bij hem voor elkaar gekregen.

In de jaren daarop werden vier zonen, Christoph Ulrich, Hans Ulrich, Georg Rudolf, en Adam Gotthard geboren. Hans Ulrich en Barbara Agnes waren overgelukkige ouders en voedden hun kinderen liefdevol op.

vrijdag 15 september 2017

Konstantin von Wegerer 94 Stara Kamienica

Ruina zamek Kemnitz

Później okazało się, że pożar był oświetlony przez podpalaczy z Leśna.  Mimo że dostali odpowiedni karę, cierpienie w mieście było bardzo duże. Jeszcze kilka tygodni mieliśmy dużo ludzi w zamku, który tam tymczasowo znaleźni schronienie. Barbara Agnes i Magdalena czule opiekowali dziećmi, które straciły rodziców w pożarze. Oboje pracowali od rana do późnej nocy, aby dbać o dzieci, aby rozweselić ich z różnych gierkach. Dopiero pod koniec wiosny, prawie lato wróciło normalne życie z powrotem do zamku.

Zamek w Stara Kamienica było po pożarze cztery lata temu, większy i ładniejszy odbudowane. Cała rodzina mogła znowu wrócić tam. Również Magdalena i ja dostali nowy pokoje. Hans Ulrich tak ustalał rozkład że ja miałem dwa pokoje od razu obok swoim gabinecie. Potem były dwa pokoje planowane dla Magdaleny i dziewicą. Jeden z moich pokoi, który leżał między obszarami życia, urządzaliśmy się na gabinet. Międzyczasie ogarnialiśmy dużą liczbę książek, na które umocowaliśmy wielki regali na ścianie. Ponadto podstawiliśmy stolik przy oknie, przez to mamy dobre światło do odczytu i zapisu. Było już nie tak ciasny i przytulne, jak w naszych małych pokoiki w Gryf, a na początku było to nas bardzo przykro. Magdalena znowu wisiał mój obrazek od Gryf i ona często stała przed to patrząc zamyślony. Ale wkrótce było dla nas jasny, że należy tylko od ludzi, którzy tam mieszkają, a ich zachowanie. Wkrótce znów czuliliśmy się zupełnie swobodnie w naszym nowym otoczeniu.


Later kwam men er achter, dat het vuur door brandstichters uit Marklissa aangestoken was. Ook al kregen ze hun gerechte straf, de ellende in de stad was zeer groot. Nog meerdere weken hadden we veel mensen op de burcht, die daar voorlopig een onderkomen gevonden hadden. Barbara Agnes en Magdalena zorgden liefdevol voor de kinderen, die hun ouders in de brand verloren hadden. Ze waren allebei bezig om van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat de kinderen te verzorgen, en ook door spelletjes weer wat op te vrolijken. Pas laat in het voorjaar, bijna in de zomer keerde het gewone leven op de burcht weer terug.

Het slot in Kemnitz was na de brand van vier jaar geleden groter en mooier herbouwd. De hele familie kon weer daar naar toe verhuizen. Ook ik en Magdalena betrokken nieuwe ruimtes. Hans Ulrich had het zo in laten richten, dat ik meteen langs zijn werkkamer twee kamers had. Daarlangs waren twee kamers voor Magdalena en een maagd voorzien. Één van mijn kamers, die tussen de woonruimtes lag, richtten we in als studeerkamer. We hadden intussen een groot aantal boeken, waarvoor we een groot rek aan de muur bevestigden. Bovendien zetten we een tafel vlak bij het raam, zodat we goed licht om te lezen en schrijven hadden. Het was nu niet zo eng en knus, als in onze kamertjes op de burcht, en in het begin vonden we dat erg jammer. Magdalena had mijn schilderijtje van de Greiffenstein weer opgehangen, en ze stond er vaak, peinzend naar te kijken. Maar al snel kwamen we er achter, dat het alleen op de mensen aankomt, die er wonen, en hun gedrag. Gauw genoeg voelden we ons weer helemaal op ons gemak in onze nieuwe omgeving.

zaterdag 9 september 2017

Konstantin von Wegerer 93 Mirsk




Ta zima była znowu  bardzo srogi i trwała bardzo długo. Na początku lutego, jeszcze było bardzo ostry mróz. Nagle w środku jakiś nocy zaskoczyła nas stróża. Cały Mirsk płonęła. Wszyscy staliśmy w naszym nocna ubranie środku wielkiej sali rycerski i zobaczyliśmy z przerażeniem, jak te płomienie rozpowszechnianych i jak płomień robił się wyższy. Dotarło do nas, że przez ten mróz brakło wody do gaszenia ogniu. Hans Ulrich sugerował, że ja będę jeździć z wszystkie dostępne wozy i sanie do Mirsk. Na pewno setki ludzi zostali bez dachu nad głową i czekali w ten mrozie na szybką pomoc. Miałem z ich jechać do zamku, gdzie od będą razu przygotować gorące napoje i jedzenie.

Kiedy przyjechałem do Mirsk tam był wielki bałagan. Jechałem do strony, o stad wiało wiatr. Tam uciekli wielu ludzi, od ognia i kłęby dymu. Osób starszych i małych dzieci przykucnęli na zamarzniętej ziemi w śniegu. Nie wiedzieli, co robić. Pomiędzy nimi, ludzie krzyczeli, szukając swoich bliskich. Skazałem
kilka z nich, aby wspiąć się na wozy. Wielu z nich było już tak hipotermii, że oni sami nie byli w stanie to zrobić. Więc uniosłem ich, i oni przykucnęli znów blisko siebie. Wkrótce  nasze wozy i sanie były wypełnione, i wyszliśmy. To było potwornie ładunek. Taki coś nigdy nie doświadczyłem. Próbowaliśmy, jak najwięcej się zabrać ludzi, teraz jadąc szybko ślizgali na siebie, zaczęli krzyczeć i bić miedzy sobie. Każdy starał się uzyskać jego miejsce, a tylko nieliczni wzięli pod uwagę małych dzieci. Ale musieliśmy się też spieszyć. Było ostry zimno, do którego ludzie byli narażeni bez ochrony. Więc musieliśmy na zamek na nasz przyjazd stwierdzić, że kilkoro dzieci zmarło w drodze.


De winter was weer extreem streng en duurde weer zeer lang. Begin februari was er nog zeer strenge vorst. Plots werden we midden in de nacht door de torenwachter opgeschrikt. Heel Friedeberg stond in vlam. We stonden allemaal in onze nachtkleding in de grote ridderzaal en zagen met schrik, hoe deze vlammen zich uitbreidden en steeds hoger werden. Ons werd duidelijk, dat er bij deze vorst geen water om te blussen voorhanden was. Hans Ulrich stelde voor, dat ik met alle beschikbare wagens en sleeën naar Friedeberg zou rijden. Er waren zeker honderden mensen dakloos geworden en wachtten in de kou op snelle hulp. Ik moest ze naar de burcht brengen, alwaar men meteen warme dranken en eten zou klaar maken.


Toen ik in Friedeberg aankwam was het een grote chaos. Ik reed naar de zijde waarvan de wind kwam. Daarheen waren veel mensen uit de vlammen en rookwolken gevlucht. Oude mensen en kleine kinderen hurkten op de bevroren grond in de sneeuw. Ze wisten niet wat ze moesten doen. Tussen hen in, liepen schreeuwende mensen, zoekend naar hun familie. Ik beval enkelen van hen om de wagen te beklimmen. Velen van hen waren al zo onderkoeld, dat ze er zelf niet toe in staat waren. Dus tilde ik hen omhoog, en daar hurkten ze weer dicht tegen elkaar. Al snel waren onze wagens en sleeën gevuld, en we vertrokken. Het was een gruwelijke vracht. Zo had ik het nog nooit meegemaakt. We hadden geprobeerd, zoveel mogelijk mensen mee te nemen, nu gleden ze tijdens het snelle rijden over elkaar, begonnen te schreeuwen en elkaar te slaan. Iedereen probeerde zijn plek te krijgen, en slechts enkelen hielden rekening met de kleine kinderen. Maar we moesten ons ook haasten. Er heerste een snijdende kou, waaraan de mensen zonder bescherming waren bloot gesteld. Zo moesten we bij onze aankomst op de burcht vaststellen, dat meerdere kinderen onderweg gestorven waren.

zondag 3 september 2017

Konstantin von Wegerer 92


Cesarz Ferdinand II

Hans Ulrich ze swoim pułkiem już nie stosowali. On poprowadził ich od Bohemy porządkowy z powrotem do Śląsk. Potem wrócił zrozpaczony i przygnębiony do nas na Gryf. Barbara Agnes miał rację, on był teraz zadowolony, być ze swoją rodziną. To rozwesela go ponownie.

Cesarz Ferdynand robił w Bohemia straszliwą postepowanie sadowego. Wolność religijna przyznane przez jego poprzednika,: List Majesty, został osobiste rozszarpany przez niego. Wszystkie głównymi winowajcami stali przed specjalny trybunał, który szybko wydal wyroki na śmierć, i konfiskował wszystkich ich własności, cesarz pilnie potrzebne pieniądze. Potem on poszło do wygnanie, około dwie trzecie wszystkich mieszkańców Bohemy byli wypędzono. Mieli sprzedawać swoje właściwości dla jabłko i jajko. Zesłanie na takiej skala, nigdy nie widział. Hans Ulrich usłyszał to przerażający. Był bardzo dotknięty, kiedy usłyszał, że jego katolicki kuzyn Albrecht, który poznał na ślubie swojej matki w Stara Kamienica też bral udział w ten eksploatacji wygnańców. Albrecht nabył w krótkim czasie dużo pieniądze i dużo ziemi. Wśród nich było również księstwo Frydlandzie przylega do posiadania Hans Ulrich, który cesarz Ferdynand nadał mu w lenno.



Hans Ulrich was met zijn regiment niet meer ingezet. Hij leidde ze ordelijk van Bohemen terug naar Silezië. Daarna kwam hij radeloos en terneergeslagen terug bij ons op de Greiffenstein. Barbara Agnes had gelijk, hij was nu blij, bij zijn familie te zijn. Dat monterde hem weer op.


Keizer Ferdinand hield in Bohemen een verschrikkelijk strafproces. De door zijn voorganger toegestane geloofsvrijheid, de Majesteitsbrief, werd door hem persoonlijk verscheurd. Alle hoofdschuldigen liet hij voor een speciaal tribunaal brengen, dat snelle ter dood vonnissen uitsprak, en hun eigendommen aan de keizer liet toekomen; de keizer had dringend geld nodig. Vervolgens ging hij over tot verbanningen, ongeveer twee derde van alle inwoners van Bohemen werden uitgewezen. Ze moesten hun onroerende goederen voor een appel en een ei verkopen. Een verbanning van zo’n omvang was nog nooit gezien. Hans Ulrich hoorde met afschuw hiervan. Hij was zeer betroffen, toen hij hoorde, dat zijn katholieke neef Albrecht, die hij had leren kennen, op de bruiloft van zijn moeder in Kemnitz, aan deze uitbuiting van de bannelingen had mee gedaan. Albrecht had in korte tijd een groot vermogen en veel landerijen verworven. Daaronder was ook het aan het bezit van Hans Ulrich grenzende hertogdom Frydland, dat keizer Ferdinand als leengoed aan Albrecht toekende.