zondag 30 juni 2019

Wegerer Scholz 43 A Malujowice

General Adan Albert von Neipperg

Johann nie był już potrzebny w Wrocławiu i mógł wrócić do Boża Góra. Ale podczas ostatniej misji króla pruskiego spotkał się z porucznikiem, którego wiedział o dziwnym przekazaniu klucza w Zielona Góra i zaprzyjaźnił się z nim. Gdy wszedł Friedrich w Wrocławiu, zobaczył go ponownie. Jego pomocnik zachorował i zmarł na drodze. Teraz szukał zastępstwa, a Johann natychmiast przyjął zaproszenie. Kilka godzin później Johann był żołnierzem pruskim. Zawsze twierdził, że był pierwszym Ślązakiem w armii pruskiej, ale to prawdopodobnie nie było prawdą.

Armia pruska przesunęła się po Breslau i zdobyła fortecę Brzeg. Armia austriacka pod dowództwem generała Neipperga pierw robił zakwaterowanie w Oława, a potem pomaszerowała dalej do wioski Małujowice. Król Prus wiedział, że decyzja o Śląsku padnie w bitwę, ta pierwszą, którą musiał znieść jako nowego króla.

Ciężkie opady śniegu w dniu 9 kwietnia uniemożliwiły szybki postęp wojsk pruskich. W krótkim czasie wszędzie leżał pół metra śniegu, a Austriacy uważali, że oznacza to tymczasowe zakończenie wszystkich akt wojny. Ale król pruski myślał inaczej. Wczesnym rankiem dziesiątego kwietnia ustawił swoje oddziały w czterech dużych kolumny, a przy muzyce marszowy pomaszerowali do Małujowice. Austriacki generał Neipperg był całkowicie zaskoczony i musiał najpierw zwołać swój wojska z okolicznych wioskach. Armia pruska była jeszcze wystarczająco daleko oddalona i powoli maszerowała na spłaszczonej podłodze śnieżnej, tak jak na placu ćwiczeń. W sumie około dwudziestu tysięcy ludzi, z czego cztery tysiące na koniu. Neipperg miał co najmniej tyle samo, dwa razy więcej kawalerii, ale do tego trochę mniej piechoty.


Johann was in Breslau niet meer nodig en had terug kunnen gaan naar Gotthardsberg. Hij had echter tijdens zijn laatste missie naar de Pruissenkoning de luitenant getroffen, die hij kende van de vreemde sleuteloverdracht in Grünberg, en was met hem bevriend geworden. Toen Friedrich Breslau binnentrok, zag hij hem weer. Zijn helper was onderweg ziek geworden en gestorven. Hij was nu op zoek naar een vervanger, en Johann nam de uitnodiging meteen aan. Enkele uren later was Johann een Pruisische soldaat. Hij beweerde altijd de eerste Sileziër in het Pruisische leger te zijn geweest, maar dat klopte toch waarschijnlijk niet.

Het Pruisische leger was om Breslau heen getrokken en had de vesting Brieg ingenomen. Een Oostenrijks leger onder generaal Neipperg had eerst in Ohlau kwartier gemaakt en was vervolgens verder naar het dorp Mollwitz gemarcheerd. De Pruissenkoning wist, dat nu de beslissing over Silezië in een veldslag zou vallen, zijn eerste, die hij als nieuwe koning te doorstaan had.

Zware sneeuwval op 9 april verhinderde een snel oprukken van de Pruisische troepen. In korte tijd lag er overal een halve meter sneeuw, en de Oostenrijkers dachten dat het een voorlopig einde van alle krijgshandelingen betekende. Maar de Pruissenkoning dacht er anders over. In de vroege morgen van tien april liet hij zijn troepen in vier grote colonnes aantreden en met veldmuziek marcheerde men naar Mollwitz. De Oostenrijkse generaal Neipperg werd volkomen verrast en moest eerst zijn troepen in de omliggende dorpen bijeenroepen. Het Pruisische leger was nog ver genoeg verwijderd, en marcheerde langzaam, net als op een exercitieplaats, nu op een platgestampte sneeuwbodem. In totaal zo’n twintigduizend man, waarvan vierduizend te paard. Neipperg had er minstens evenveel, dubbel zoveel cavalerie, maar daarvoor iets minder infanterie.

zaterdag 22 juni 2019

Wegerer Scholz 42 Zielona Gora

Prusski armia z Friedrich II


Następnego dnia pojechał z powrotem do miasta razem z Zielona Górniaków. W noce trochę śnieg padał, a na drodze była cienka warstwa śniegu. Po drodze wyprzedzili długie rzędy artylerii, zaopatrzenie i maszerujące wojska pruskie. Na każdej większej jednostce jechał wysoki oficer, a za nią kilka chorążowie na koniu i korpus muzyczny. Sprawiało to wrażenie, jakby byli na miejscu ćwiczeń, a nie na kampanii. Żołnierze mieli dobrze poczucie. Rozradowali się i rozmawiali, a kiedy korpus muzyczny rozpoczął piosenkę, wszyscy śpiewali głośno i radośnie.

Johann i dwaj panów z Zielona Góra przybyli przed pruskie oddziały w miasto i pojechali prosto do ratusza. Tam zebrała się cała rada i dyskutowali mocno o co miało się stać po przybyciu wojsk pruskich. Burmistrz zamknął wszystkie bramy, chcieli najpierw poczekać. Potem zameldowano byl pruskiego porucznika, który został przyjęty przez zachodniej bramy. Wszedł do sali obrad i zażądał od burmistrza, by dał mu klucz do miasta. Burmistrz pozostał w milczeniu, oczekując w rundzie i powiedział:

"Poddać klucz? Czy Pan Bóg chce, bym to zrobiłem, proszę pana, poruczniku? Ale jak ja mogę akceptować taki rozkaz? Klucz leży tam na stole: ale oddaj mu ... Pan nie jest oficerem Królowej Węgier, czy mi się wydaje?

Porucznik pruski to wytracił równowagi z tego zdanie , ale wyciągnął rękę do klucza i wziął go. Bramy miasta zostały otwarte dla napierających wojsk pruskich. Kiedy następnego ranka wojska pruskie odeszły ponownie, porucznik wrócił do burmistrza i odłożył klucz na stół.


De volgende dag reed hij samen met de beide Grünberger terug naar de stad. ’s Nachts had het een beetje gesneeuwd, en er laag een dun laagje sneeuw op de weg. Onderweg haalden ze haalden ze lange rijen geschut, bevoorrading, en marcherende Pruisische troepen in. Voor elke grotere eenheid reed een hoge officier, gevolgd door meerdere vaandeldragers te paard en een muziekkorps. Het maakte de indruk, of men op de exercitieplaats was en niet op een veldtocht. De soldaten waren goed gemutst. Ze jubelden en kletsten, en als het muziekkorps een lied inzette, zong iedereen luid en vrolijk mee.

Johann en de beide Grünberger heren kwamen nog voor de Pruisische troepen in Grünberg aan en reden meteen door naar het raadhuis. Daar was de hele raad verzameld en debatteerde hevig, wat men bij de aankomst van de Pruisische troepen moest doen. De burgemeester had alle poorten laten sluiten, men wilde eerst afwachten. Toen werd er een Pruisische luitenant aangemeld, die men aan de westerpoort had binnen gelaten. Hij betrad de raadszaal en vorderde de burgemeester op, hem de sleutel van de stad te overhandigen. De burgemeester bleef in de zwijgzame, verwachtingsvolle ronde zitten en zei:

De sleutel overgeven? Zou God willen, dat ik het mocht, mijnheer de luitenant; maar hoe kan ik me zoiets laten bevelen? De sleutel ligt daar op de tafel: maar hem overhandigen... U bent toch geen officier van de koningin van Hongarije, lijkt mij?’

De Pruisische luitenant was hierdoor van zijn stuk gebracht, maar strekte zijn hand naar de sleutel, en pakte hem. De stadspoorten werden voor de oprukkende Pruisische troepen geopend. Toen de volgende morgen de Pruisische troepen weer afmarcheerden, bracht de luitenant de sleutel weer terug naar de burgemeester, en legde hem op de tafel terug.

zaterdag 15 juni 2019

Wegerer Scholz 41

Maria Theresia od Austrii


Kiedy Johann został zapytany, czy jest także z Zielona Góra, zaprzeczył i wskazał, że był do wczoraj posłańcem austriackiego Oberamtsdirektora z Wrocławiu. Jego zadanie zostało wypełnione przekazaniem listu w Zielona Góra i chciał wrócić do domu po zobaczeniu młodego króla pruskiego.

Król Friedrich zaklepał w ramię Johanna i powiedział: "Niech mnie czcigodni Oberamtsdirektor von Schaffgotsch pozdrawia. Za kilka tygodni wezwę go do Wrocławia.”

Johann był zaskoczony, jak dobrze król pruski został poinformowany o Śląsku. Do tego czasu nie wymienił nazwiska Oberamtirektorów. Pewność króla, że ​​będzie w Wrocław w ciągu kilku tygodni, niestety, zaskoczyła go mniej, bo wiedział od hrabiego Hansa Antoniego, że na Śląsku jest tylko kilka armii austriackich. Ślązak, po złym traktowaniu przez wiedeński dwór w ostatnich dziesięcioleciach króla pruskiego raczej witają jako wyzwoliciela, niż przeciw niemu walcząc dla Austrię.

Ledwo ludzi siedziały przy dużych stolikach, gdy już podawano pierwsze danie, gdy na zewnątrz było dużo hałasu, jakby świat się zawalił. Król jednak zachowywał spokój i kontynuował rozmowę w niezakłóconym tempie. Nagle drzwi się otworzyły i wszedł podekscytowany oficer. Powiedział, że w przeciwległym ratuszu wielki zegar się rozbił. Król wstał, wziął do ręki kieliszek do wina i podniósł go, a wszystko wokół nagle się wyciszyło. Potem powiedział spokojnym głosem: "znak, że najwyżsi będzie obniżone!"

Oczywiście miał na myśli dom władcy Habsburgów w Wiedniu jako "wysoki". Potem król usiadł ponownie, a kolacja trwał cicho i spokojnie. Johanna był pod wrażeniem radości, ale także spokoju króla pruskiego. Chciałby pójść na wojnę dla takiego człowieka, pomyślał. Potem przypomniał sobie, że niedawno powiedział podobne zdanie, kiedy mówił o austriackiej królowej Marii Teresy. Czy tak szybko zmienił front? W przypadku Marii Theresii było to piękno kobiety, która uczyniła go entuzjastycznym. Teraz był przyjazny, rozwinięty i kontrolowany geniusz, z prawdziwie królewskim charakterem.


Toen Johann gevraagd werd, of hij ook uit Grünberg was, ontkende hij dat en gaf aan, tot gisteren de bode van de Oostenrijkse Oberamtsdirektor uit Breslau geweest te zijn. Zijn opdracht was met de overdracht van een schrijven in Grünberg vervuld, en wilde nu na de jonge Pruisische koning gezien te hebben, weer naar huis terugkeren.

Koning Friedrich klopte Johann op de schouder en zei: ‘Moge de vereerde Oberamtsdirektor von Schaffgotsch mij groeten. Ik zal hem over een paar weken bij mij in Breslau ontbieden.’

Johann was verrast, hoe goed de Pruisische koning over Silezië was geïnformeerd. Hij had de naam van de Oberamtdirektors tot dan toe niet genoemd. De zekerheid van de koning, dat hij binnen enkele weken in Breslau zou zijn, verwonderde hem helaas minder, want hij wist van graaf Hans Anton, dat er maar weinige Oostenrijkse troepen in Silezië waren. De Sileziër werden na de slechte behandeling door het Weense hof in de laatste decennia, de Pruisische koning eerder als een bevrijder onthalen, dan tegen hem voor Oostenrijk vechten.

Nauwelijks zat iedereen aan de grote tafelen de eerste gang werd opgediend, toen er buiten een hoop lawaai was, alsof de wereld in elkaar stortte. De koning bleef echter rustig zitten en voerde zijn gesprek ongestoord verder. Plotseling werd de deur opentrokken, en er viel een opgewonden officier naar binnen. Hij zei, dat in het tegenover liggende gemeentehuis de grote klok naar beneden gestort was. De koning stond op, nam een wijnglas in zijn hand, hield dit omhoog, en alles rondom hem werd plotseling stil. Toen zei hij met een rustige stem: ‘een teken dat het hoge omlaag gebracht word!’

Daarmee bedoelde hij natuurlijk het zichzelf altijd als ‘hoog’ aangeduide Habsburgse heersershuis in Wenen. Daarna ging de koning weer zitten, en het maal ging rustig en ongestoord verder. Johann was van de vrolijkheid, maar ook van de rustige bezonnenheid van de Pruisische koning onder de indruk. Voor zo een man zou hij graag ten strijde trekken, dacht hij. Toen schoot hem te binnen, dat hij niet lang geleden een soort gelijke zin gezegd had, toen hij over de Oostenrijkse koningin Maria Theresia sprak. Was hij zo snel van front verandert? Bij Maria Theresia was het de schoonheid van een vrouw geweest, die hem enthousiast gemaakt had. Nu was het een vriendelijk, ontwikkeld en beheerst genie, met een echt vorstelijk karakter.

zaterdag 8 juni 2019

Wegerer Scholz 40 Zielona Gora

Crossen

Johann wrócił do Zielona Góra, ponownie zatrzymał się znowu w 'Landhuis' i chciał się meldować u burmistrza. To już nie było konieczne. W dworku przybyli inni podróżnicy z Crossen który dojechali dzień wcześniej. Burmistrz Zielony Góra i kilku innych panów siedziało teraz z nimi w rezydencji i powiedziano im, co widzieli po drodze. W ten sposób Johann usłyszał, że wojska pruskie rozbiły obóz w pobliżu Crossen. To mogło tylko oznaczać, że zbliża się Śląsk, jak obawiał się hrabia Hans Anton. Johann dał burmistrzowi list, który natychmiast otworzył i przeczytał. Następnie skonsultował się z dwoma Panowi i poprosił ich, aby jechać do króla pruskiego w Crossen i ostrzec go o dalszym awansie na Śląsk, jak tego wymagano w piśmie hrabiego Hansa Antoniego. Obaj panowie wcale nie byli zadowoleni z tego zadania. Cieszyli się, że Johann deklarował chęć towarzyszyć im podczas tej przejażdżki.

Następnego ranka trójka odjechała wcześnie z Zielona Góra w kierunku Brandenburgski Crossen. Przybyli tam późnym rankiem i przez długi czas byli sprawdzani przy bramie przez straż miejską. To było bardzo niezwykłe. Ich nazwiska zostały dokładne spisane i zapytano ich, gdzie nocują. Nazwali największy i najważniejszy pensjonat w mieście. Tam też był wyjątkowo zajęty. Przy drzwiach stało dwóch strażników i zapytali ich, czego chcą. Wygląda na to, że król był już w środku, lub przynajmniej spodziewano się go wkrótce. Przed pozwolenie im wejść do ich pokoju, najpierw przyszedł pruski oficer i przesłuchał ich ponownie. Przekazali mu szczegółowe informacje i powiedzieli, że chcą dać królowi wiadomość od miasta Zielona Góra. Chwili późnej zostali poinformowani przez tego samego oficera, że ​​król spodziewał się, że będą jeść z nim za pół godziny.

Kiedy weszli do jadalni we wskazanym czasie, zebrało się tam już kilku oficerów, którzy również musieli wziąć udział w kolacja. Stali w szeregu, aby król mógł ich powitać jeden po drugim. Król został trochę dłużej u panów z Zielona Gora, spojrzał im głęboko w oczy i nagle powiedział bardzo radośnie:

"Dziękuję za przybycie do mnie, więc mam zaszczyt powitać was na moim ziemie. Na pewno z przyjemnością wy to honorujecie, a jutro będzie miał zaszczyt powitać was jutro na wasze ziemie. Jeśli chcesz mnie ostrzec, wejść na Śląsk, dziękuję was bardzo za wasze troski i proszę tylko, aby to moja troska była. Pozdrówcie swojego burmistrza. Niedługo go odwiedzę. "

Johann reed weer naar Grünberg, logeerde weer in het Landhuis, en wilde zich laten aanmelden bij de burgemeester. Dat was niet meer nodig. In het landhuis waren net een dag eerder andere reizende uit Crossen gearriveerd. De burgemeester van Grünberg en nog enkele andere heren zaten nu met hen in het Landhuis bijeen en lieten zich vertellen, wat ze onderweg gezien hadden. Zo hoorde Johann, dat de Pruisische troepen in de buurt van Crossen een kamp hadden opgezet. Dat kon alleen maar betekenen dat een opmars naar Silezië aanstaande was, zoals graaf Hans Anton gevreesd had. Johann gaf de burgemeester het schrijven, die het meteen opende en las. Hij overlegde daarop met de beide heren en verzocht hen, om de Pruissenkoning naar Crossen tegemoet te reizen en hem voor een verdere opmars naar Silezië te waarschuwen, zoals het in het schrijven van graaf Hans Anton verlangd werd. De beide heren waren helemaal niet blij met deze opdracht. Ze waren blij, dat Johann zich bereid verklaarde, hen op deze rit te begeleiden.

De volgende morgen reden de drie al vroeg weg uit Grünberg richting het Brandenburgse Crossen. Ze kwamen daar in de late voormiddag aan en werden aan de poort door de stadswacht lang gecontroleerd. Dat was heel ongebruikelijk. Hun namen werden zorgvuldig opgeschreven, en er werd hun gevraagd, waar ze logeerden. Ze noemden het grootste en voornaamste gasthuis in de stad. Daar was het eveneens een ongewoon druk. Er stonden twee wachters voor de deur en vroegen hen wat ze wilden. Schijnbaar was de koning al binnen, of werd tenminste binnenkort verwacht. Aleer ze hun kamer mochten betrekken, kwam er eerst nog een Pruisische officier en verhoorde hen nog een keer. Ze gaven hem uitvoerige informatie en vertelden hem, dat ze de koning een bericht van de stad Grünberg wilden overbrengen. Even later werd hen door dezelfde officier medegedeeld, dat de koning hen over een half uur bij het eten verwachtte.

Toen ze op de aangegeven tijd in de eetzaal binnen gingen, waren daar al enkele officieren verzameld, die eveneens aan het maal moesten deelnemen. Zij gingen in een rij staan, zodat de koning hen bij het binnenkomen na elkaar kon begroeten. Bij de Grünberger heren bleef hij iets langer staan, keek hen diep in de ogen en zei plots heel vrolijk:

Hartelijk dank, dat jullie me tegemoet zijn gereisd, zodoende heb ik de eer, jullie op mijn grond te mogen begroeten. Jullie zullen dat zeker graag beantwoorden, en zullen morgen de eer hebben, mij op jullie grond te mogen begroeten. Voor het geval dat jullie me willen waarschuwen, om Silezië te betreden, zo dank ik jullie voor jullie zorgen en vraag jullie alleen maar, dat mijn zorg te laten zijn. Groet jullie burgemeester. Ik zal hem binnenkort bezoeken.’

zondag 2 juni 2019

Wegerer Scholz 39 Crossen

Zielona Gora

Jego droga do Berlina była przez Bolesławiec, Szprotawa, Kożuchów i Zielona Góra, ostatnie śląskie miasto. W Zielona Góra spędził noc w rezydencji, jak zalecał hrabia. Tutaj, w 'Landhaus', ważni podróżnicy lub gościach miasta Zielona Góra często nocowali, którzy nie chcieli nocować w publicznych karczmy. Johann usłyszał wiele wiadomości z Berlina podczas ich rozmów. Spotkał także burmistrzem Zielony Góra, kiedy przyszedł po gościa jednego wieczoru. Jednak milczał o swojej misji. Zawsze wystarczył, kiedy powiedział że podróżuje na zlecenie Oberamstdirektor von Schaffgotsch. Wtedy otworzyły się dla niego wszystkie drzwi.

W Berlinie wykonał swoje zadanie i wrócił do Wrocławia z odpowiedzią: "Młody król pisze poezja, musikuje i tańczę że to była słodka rozkosz. Nie musieliśmy się martwić. Johann przebywał w Wrocław przez kilka tygodni na prośbę hrabiego i przynosił dla niego liczne wiadomości. Na początku grudnia hrabia otrzymał wiadomość od swojego przyjaciela z Berlina, że ​​duże pruskie wojska zostały prowadzone do granicę ze Śląskiem. Z tego można wywnioskować, że król pruski rozważał inwazję na Śląsk. Hrabia Hans Anton napisał list do burmistrza Zielona Góra, chciał wysłać delegację do króla pruskiego i ostrzec go przed wkroczeniem na Śląsk.


Zijn weg naar Berlijn ging via Bunzlau, Sprottau, Freystadt en Grünberg, de laatste Silezische stad. In Grünberg overnachtte hij in het Landhuis, zoals de graaf hem aanbevolen had. Hier in het 'Landhaus' overnachtten vaak belangrijke reizigers, die niet bij de openlijke gasthuizen wilden afstappen, of gasten van de stad Grünberg. Johann hoorde veel nieuws uit Berlijn door hun gesprekken. Hij leerde ook de burgemeester van Grünberg kennen, toen deze op een avond een gast kwam afhalen. Over zijn missie zweeg hij echter. Het was altijd voldoende, als hij aangaf, in opdracht van de Oberamstdirektor von Schaffgotch te reizen. Dan gingen alle deuren voor hem open.

In Berlijn voerde hij zijn opdracht uit en keerde met het antwoord naar Breslau terug: ‘De jonge koning dichtte, musiceerde en danste dat het een lieve lust was. Men hoefde zich geen zorgen te maken'. Johann bleef op verzoek van de graaf nog enkele weken in Breslau, en bracht voor hem talrijke boodschappen over. Begin december kreeg de graaf een bericht van zijn vriend uit Berlijn, dat grote Pruisische troepen naar de grens met Silezië gebracht waren. Daaruit kon men opmaken, dat de Pruissenkoning toch een inval in Silezië overwoog. Graaf Hans Anton stelde een brief op aan de burgemeester van Grünberg, hij wilde een delegatie naar de Pruissenkoning sturen, en hem voor het betreden van Silezië waarschuwen.