zaterdag 30 december 2017

Konstantin von Wegerer 108

Cesarz Ferdinand II od Austria

W sierpniu roku 1634 dwa cesarskie komisarze, Caspara Friedricha von Scherz i Friedricha von Knobelsdorf,  przyjechali do Stara Kamienica z cesarskiego rozkaz, aby odebrać dzieci hrabiego von Schaffgotsch i doprowadzić ich do Ołomuniec. Pani Anna Ursula osiągnął po trudnych negocjacjach, że dostała dwa dni aby pakować swoje rzeczy, i miała nadzieję, że w tym czasie stałoby się coś inaczej. Potem decydowała jechać do Ołomuńca razem z dziećmi i wysłała jej mąż z powrotem do Krośnice. Bibiana była w tych dniach pod opieką żony kierownika dominium. Cesarskie komisarze nie zobaczyli jej.  Tak została Bibiana, ta małym niepełnosprawnym dzieckiem w Stara Kamienica

Anna Ursula i reszta dzieci zostały umieszczone w Ołomuńcu w zamek kardynała. Otrzymali tygodniową sumę pieniędzy na ich utrzymanie. Anna Ursula planował podróż do cesarza w Wiedniu z mała Anna Elisabeth. Chciała zapytać go do opuszczenia jej z opieki nad dziećmi w Stara Kamienica, ponieważ pobyt w Ołomuńcu było ponure. Kiedy cesarz dowiedział się o tym planie, on zabronił ta podróży. Anna Ursula mógł tylko wysłać list żebractwa do dworze cesarskim, w który ona pisała jej i życzenia dzieci. Na ta pisma jednak nigdy nie był odpowiedział, ponieważ cesarski doradcy jezuickie już wcześnie zdecydowali: niszczyć Hans Ulrich i prowadzić swoje dzieci w jedynej błogosławiący Kościoła. Anna Ursula to usłyszała od powiernikiem z Wiedniu


In augustus van het jaar 1634 kwamen twee keizerlijke commissarissen, Caspar Friedrich von Scherz en Friedrich von Knobelsdorf, naar Kemnitz met het keizerlijke bevel, om de kinderen van de graaf von Schaffgotsch af te halen en naar Olmütz te brengen. Vrouwe Anna Ursula kon na taaie onderhandelingen bereiken, dat ze nog twee dagen kregen om hun spullen in te pakken, en ze hoopte, dat in die tijd er nog iets anders zou gebeuren. Daarop besloot ze, om samen met de kinderen naar Olmütz te gaan en stuurde haar man terug naar Wirschkowitz. Bibiana was tijdens deze dagen verzorgd door de vrouw van de beheerder van het dominium. De keizerlijke commissarissen hadden haar niet te zien gekregen. Zo bleef Bibiana, het kleine gehandicapte kind in Kemnitz achter.

Anna Ursula en de andere kinderen werden in Olmütz in het slot van de kardinaal ondergebracht. Ze kregen wekelijks een bepaalde som geld voor hun onderhoud. Anna Ursula plande om met de kleine Anna Elisabeth naar de keizer in Wenen te reizen. Ze wou hem vragen, om haar verder voor de kinderen te laten zorgen in Kemnitz, want het verblijf in Olmütz was voor iedereen naargeestig. Toen de keizer van dit plan hoorde, verbood hij de reis. Anna Ursula kon alleen nog een smeekbrief naar het keizerlijke hof sturen, waarin ze haar en de wens van de kinderen voordroeg. Dit schrijven werd echter nooit beantwoord, want de jezuïtische raadgevers van de keizer hadden al besloten, Hans Ulrich ten gronde te richten, en zijn kinderen in de alleen zaligmakende kerk te voeren. Anna Ursula hoorde dit van een vertrouweling uit Wenen.

zaterdag 16 december 2017

Konstantin von Wegerer 107 Regensburg


General Banner

Mnie było jasne, że teraz musiałem zostać z Hans Ulrich, ale teraz również byłem zaniepokojony o los jego małych dzieci który zostali w Stara Kamienica. Kto może mi pomóc? Przypomniałem sobie moja dobrą przyjaźń z Hans Ulrichs młodsza siostra przyrodnia Anna Urszula, który był żonaty z Freiherr Bernhard von Malzan. Napisałem do niej list do Wierzchowice, wyjaśniłem jej sytuację i poprosił ją z całego serca, aby opiekować się dziećmi w Stara Kamienica.

Pojechała razem z mężem natychmiast i prowadziła do Stara Kamienica. Kiedy tam przyjechali, szwedzki general Banner próbował, z jakiegokolwiek powodu, aby dostać dzieci. Za to wysłał 500 jeźdźców  do Stara Kamienica aby wypełnić jego życzeniem, jeśli to konieczne, używać siłą. Dość Freiherr von Malzan który to przewidział, już wziął kilka uzbrojonych mężczyzn  z zamek Gryf do Stara Kamienica i lokował ich na najwyższym piętrze zamku. Kiedy Szwedy, negatywna odpowiedź od Freiherr nie przyjęli i chcieli użyć przemoc, otworzyli, jak został ogłoszony, ogień. U ta krótka walka, trzech szwedzkich jeźdźców zostali zabici. Po za tym Szwedzi wycofali się, ale najpierw podpalili piękny dom głównego leśniczego naprzeciwko zamku.



Mij was duidelijk, dat ik nu bij Hans Ulrich moest blijven, maar ik maakte mu nu ook zorgen om de kleine, in Kemnitz achtergebleven kinderen. Wie kon me helpen? Ik herinnerde mij, mijn goede vriendschap met Hans Ulrichs jongere stiefzuster Anna Ursula, die met de Vrijheer Bernhard von Malzan getrouwd was. Ik schreef haar een brief naar Wirschkowitz, legde haar de situatie uit, en vroeg haar van ganser harte, om voor de kinderen in Kemnitz te zorgen.

Ze ging samen met haar man meteen op weg en verhuisde naar Kemnitz. Daar aangekomen, probeerde de Zweedse generaal Banner, om welke reden dan ook, de kinderen te krijgen. Hij stuurde daartoe 500 ruiters naar Kemnitz, om zijn wens, indien noodzakelijk met geweld af te dwingen. De Vrijheer van Malzan had dit vooruitgezien en had al enige bewapende mannen van de Greiffenstein naar Kemnitz gehaald, en hen op de bovenste etage van het slot onder gebracht. Toen de Zweden het afwijzende antwoord van de vrijheer niet accepteerden en geweld wilden gebruiken, werd op hen zoals aangekondigd, het vuur geopend. Bij dit korte gevecht werden drie Zweedse ruiters gedood. Daarop trokken de Zweden zich terug, maar staken nog eerst het mooie huis van de hoofd boswachter tegenover het slot in brand.


.

zaterdag 9 december 2017

Konstantin von Wegerer 106 Klodzko


Hans Ulrich von Schaffgotsch

Wiadomości o wydarzeniach w Pilźnie i Cheb, a także aresztowanie Hans Ulrich, uderzyło nas w Stara Kamienica jako nieoczekiwane burzy na niebie. Miałem wrażenie, że Hans Ulrich pilnie potrzebował mnie, więcej niż ta małego rodziny w Stara Kamienica, i poszłam na drodze  do Kłodzko. Kiedy tam pojechałem spodziewałem Hans Ulrich ze złamaną duszą. Ale tak nie było. Właściwe odprawił imprezę z niektórych oficerów z załogi Kłodzko, opierając się bardzo wesoły. Cały działanie od księża von Waldstein według swoją opinię wydane w pełnej zgodzie z uprawieni dana przez cesarza. Jego negocjacje ze Szwecji, który na końcu wznowiony przez Waldstein, tylko służyli do zawarcia porozumienia pokojowego, na który on został wyraźnie upoważniony.

Hans Ulrich poprosił mnie, aby zostać z nim, inaczej on był bez przyjaciół i bez pomocy. Kilka tygodni później został przywieziony do Budziejowice w Bohemia, a stamtąd do Wiednia i na końcu do Ratyzbony. Ja towarzyszyłem mu zawsze. Powitanie w Ratyzbonie był niestety bardzo inaczej jakby spodziewał po za dość obfite traktowania w Wiedniu i Kłodzko. On został zamknięte pod kluczem, i powiedzieli go, że zaczynali proces przeciwko niemu.



Het nieuws van de gebeurtenissen in Pilsen en Eger, alsmede de arrestatie van Hans Ulrich trof ons in Kemnitz als een onverwacht onweer van de hemel. Ik had de indruk dat Hans Ulrich mij nu dringender nodig had als de kleine familie in Kemnitz, en ging op weg naar Glatz. Daar aangekomen, had ik een Hans Ulrich met een gebroken ziel verwacht. Dat was echter helemaal niet het geval. Hij vierde juist een feest met enkele officieren van de bemanning van Glatz en was daarbij heel vrolijk. Alle handelingen van hertog Waldstein waren naar zijn mening in volle overeenstemming met de bevoegdheden door de keizer gegeven. Zijn onderhandelingen met de Zweden, die Waldstein ten slotte weer had hervat, hadden toch alleen maar gediend om een vredesakkoord te sluiten, waarvoor hij uitdrukkelijk bevoegd was.

Hans Ulrich vroeg me, bij hem te blijven, anders was hij zonder vrienden en zonder hulp. Enkele weken later werd hij naar Budweiß in Bohemen gebracht, van daar naar Wenen en tenslotte naar Regensburg. Ik begeleidde hem steeds. De ontvangst in Regensburg was helaas heel anders, als hij na de behoorlijk grootmoedige behandeling in Glatz en Wenen verwacht had. Hij werd achter slot en grendel gezet, en hem werd verteld, dat er al een proces tegen hem aangespannen was.

zaterdag 2 december 2017

Konstantin van Wegerer 105 Klodzko

Rudolph von Colloredo

W styczniu 1634 księcia Albrechta von Waldstein wolał wszyscy komondorze  jego armii do Pilźnie. Hans Ulrich również tam jechał. Feldmarszałek Illow został od Albrecht nakaz na zbadanie postawę niektórych 20 jego komandorze. On ich powiedział że Waldstein, obrażony przez cesarza, chciał scedować kierownictwo armii. Następnie komandorze poprosili pilnie Waldsteina aby porzucić te plany. Książę Albrecht to obiecał im, ale zażądał od nich pisemną obietnicę pozostania wiernym do niego. Dokument zawierał wyraźnie warunek "tak długo jak Waldstein wojsko użyje służyć cesarzowi".  Nikogo obecne w Pilźnie miał ani sprzeciw wobec takiego deklaracja zaufania. Kiedy obietnica jednak miała być podpisana, po szczegółowym hulanka, zauważyli kilka komandorze że ten ostatni warunek z tekstu zniknął. Niemniej wszyscy podpisali, w tym Hans Ulrich.

Kiedy cesarz dowiedział się o incydencie w Pilźnie, oświadczył banitów na książę von Waldsteina i wydał prowadzenia armii do generał Gallas. Waldstein wkrótce został zamordowany przez swoich głównych zwolenników Trczka, Riemanna, Kinsky i Ilow w dniu 25 lutego 1634 r. w Cheb.  Hans Ulrich był już z powrotem na Śląsku i był na 24 lutego w Olawa zatrzymaną przez hrabiego Rudolf Colloredo i przewieziony do Kłodzko.




In januari 1634 riep hertog Albrecht von Waldstein alle oversten van zijn leger in Pilsen bij elkaar. Ook Hans Ulrich reisde daarheen. De veldmaarschalk Illow had van Albrecht de opdracht gekregen, de houding van zijn ongeveer 20 oversten te onderzoeken. Hij hield hen voor, dat Waldstein, beledigd door de keizer, de leiding van het leger wilde afstaan. Daarop vroegen de oversten dringend, dat Waldstein van die plannen moest afzien. Hertog Albrecht beloofde hen dat, maar verlangde van hen een schriftelijke belofte, hem trouw te blijven. Het document bevatte de uitdrukkelijke voorwaarde, ‘zo lang Waldstein het leger ten dienste van de keizer zou gebruiken’. Geen van de in Pilsen aanwezigen had bezwaar tegen zo’n vertrouwensverklaring. Toen de belofte echter na een uitvoerig drinkgelag onderschreven moest worden, merkten enige der oversten, dat de laatste voorwaarde uit de tekst verdwenen was. Desondanks ondertekende iedereen, ook Hans Ulrich.


Toen de keizer van het voorval in Pilsen hoorde, verklaarde hij de hertog Waldstein vogelvrij, en gaf het commando over aan generaal Gallas. Waldstein werd kort daarna op 25 februari 1634 door zijn belangrijkste aanhangers Trczka, Riemann, Kinsky en Ilow in Eger vermoord. Hans Ulrich was al terug in Silezië en werd op 24 februari in Ohlau door graaf Rudolf von Colloredo gearresteerd en naar Glatz gebracht.

zaterdag 25 november 2017

Konstantin von Wegerer 104 Pieszyce

zamek Stara Kamienica


Mieliśmy w Stara Kamienica również dość nieprzyjemny napad przez banda najemników i w końcu tylko za pomocą niektórych ludzi z zamku Gryf byliśmy w stanie odpierać atak. Kiedy ja to meldowałem Hans Ulrich, rozkazał, że musiałem przenieść się do Wrocławia z dziećmi, ponieważ tam było bezpieczniejsze.

Akurat kiedy przyjechaliśmy do Wrocławiu, dowiedzieliśmy się, że było kilka przypadków dżumy w mieście. Hans Ulrich dlatego natychmiast wezwał nas do jego obozu w Pieszyce. Ta wiadomość została przekazana nam przez młodego rotmistrz von Weiher, który miał nam towarzyszył z czterech jeźdźców. Więc mieliśmy między kilka dni, ponownie spakować nasze rzeczy. Rotmistrz von Weiher był absolutnie zachwycony młodym Anna Elisabeth. On nigdy nie opuścił jej stronie. Anna Elisabeth był również pod wrażeniem młodego człowieka, a nie dala spokój, dopóki ona mogła jeździć na koniu. przed nim. Ona miała tylko jedenaście lat, ale jej sylwetka już wyraźnie wskazywał kuszące żeńskie formy, a czasami zachowywała się tak jak panienka. Podróż z Wrocławia do Pieszyce przez to był wesoły i beztroski. Ja również szybko się zaprzyjaźniłem z ten miły młodzieńca.


We hadden in Kemnitz ook een behoorlijk onaangename overval door een landknechtbende meegemaakt en konden die uiteindelijk alleen met hulp van enkele mannen uit de burcht Greiffenstein afslaan. Toen ik dat Hans Ulrich meldde, beval hij, dat ik met de kinderen naar Breslau moest verhuizen, omdat het daar veiliger was.

We waren net in Breslau aangekomen, toe we hoorden, dat er in de stad meerdere pestgevallen waren. Hans Ulrich riep ons daarom meteen naar zijn kamp bij Peterswaldau. Dit bericht werd ons overgebracht door de jonge ritmeester von Weiher, die ons met nog vier ruiters zou begeleiden. We moesten dus binnen een paar dagen al onze spullen weer inpakken. Ritmeester von Weiher was helemaal verrukt van de jonge Anna Elisabeth. Hij week niet van haar zijde. Anna Elisabeth was eveneens onder de indruk van de jongeman, en rustte niet, eer ze onderweg voor hem op zijn paard mocht rijden. Ze was weliswaar pas elf jaar, maar haar figuur toonde al duidelijk verleidende vrouwelijke vormen, en ze gedroeg zich soms ook al als een jonge dame. De reis van Breslau naar Peterswaldau was daardoor vrolijk en zonder zorgen. Ook ik werd snel bevriend met de nette jongeman.

zaterdag 18 november 2017

Konstantin von Wegerer 103




W kolejne czas widzieliśmy Hans Ulrich rzadko w domu. Wydawało mi się, że brakowało mu Barbarze Agnes tak bardzo, że nie znalazł spokoju w Stara Kamienica. Kiedy wrócił, kilka dni później musiał wrócić do swego pułku. W lutym 1633 roku uwolnił z zaledwie 600 mężczyzn Strzelin  od okupacje Saksonii, używając starego fortel wojskowe, który czytał w książkach na temat wojen w starożytności. Następnie przeniósł się do Świdnicy i Lubin. U Ścinawa była silna armia szwedzka. Dlatego prosił Hans Ulrich, Wallenberg o niektóre z jego pułków do pomocy, i atakował Szwedzi w październiku w burzliwym i deszczowej pogody z niespodziewanego ataku koło Ścinawa. Szybko byli z wielkich strat. Szwedzki general Hrabia von Thurn poddał się i swoją armię do książę von Waldstein. Albrecht poszedł do Brandenburgii i Hans Ulrich uwolnił cały Śląsk od Szwedów.

Hans Ulrich był bardzo ulubione u jego pułkiem. Znał każdy indywidualny człowiek o imieniu, również jego stan cywilne, zakochane, zaręczone lub żonaty. Często nawet nie wiedział nazwę damy. Najwyraźniej miał ogromny pamięć dla osoby i nazw. Kiedy jeden z jego ludzi miał trudności finansowe, pomógł mu wspaniałomyślny. Jego życzliwość miał jedynie granice, gdy zauważył, że ktoś go widział jako proste lub głupie i po prostu chciał zrobić mu nadużycie. Wtedy mógł być bardzo twardy i bezlitosny.


Szlachetna Śląska po raz kolejny był za Hans Ulrich, bo wojna od dawno nie była już wojną religijną, ale złożone wojny europejskiej. Chcieli, przede wszystkim jak najszybciej pozbawić od tej grabieżące i nieszczeniące hordy najemników w kraju. Wojska dowodzone przez Hans Ulrich miał wprawdzie również karmione przez ludność. Ale to ludzie chętnie robili, ponieważ jego żołnierze zachowywali się poprawnie.

In de daarop volgende tijd zagen we Hans Ulrich nog maar zelden thuis. Mij leek, dat hij Barbara Agnes zo zeer miste , dat hij in Kemnitz geen rust vond. Steeds als hij kwam, moest hij enkele dagen later weer naar zijn regiment. In februari 1633 bevrijdde hij met slechts 600 man Strehlen van zijn Saksische bezetting, door gebruik te maken van een oude krijgslist, die hij in boeken over oorlogen in vroeger tijden gelezen had. Daarna trok hij naar Schweidnitz en Lüben. Bei Steinau stond een sterk Zweeds leger. Daarom vroeg Hans Ulrich, Waldstein met enkele van zijn regimenten om hulp en viel de Zweden in oktober in stormachtig en regenachtig weer met een verrassingsaanval bij Steinau aan. Ze werden snel en met grote verliezen verslagen. De Zweedse generaal graaf von Thurn gaf zich met zijn leger over aan hertog von Waldstein. Albrecht begaf zich naar Brandenburg en Hans Ulrich verloste heel Silezië van de Zweden.

Hans Ulrich was heel geliefd bij zijn regiment. Hij kende elke, individuele man bij naam, kende ook zijn burgerlijke staat, verliefd, verloofd of getrouwd. Vaak wist hij zelfs de naam van de dame. Hij had blijkbaar een enorm personen- en namengeheugen. Als één van zijn mensen in financiële moeilijkheden gekomen was, hielp hij hem groothartig. Zijn goedmoedigheid kende alleen een grens, als hij merkte dat iemand hem voor eenvoudig of dom hield, en alleen maar misbruik van hem wou maken. Dan kon hij zeer hard en onverbiddelijk zijn.

De Silezische standen stonden ook nu weer achter Hans Ulrich want de oorlog was al lang geen geloofsoorlog meer, maar een onoverzichtelijke Europese oorlog. Men wilde, voor alles, zo snel als mogelijk de plunderende en vernietigende hordes landsknechten het land uit hebben. De door Hans Ulrich geleide troepen moesten weliswaar ook van het land verzorgd worden. Maar de bevolking deed het graag, want zijn troepen gedroegen zich netjes.


zaterdag 11 november 2017

Konstantin von Wegerer 102

Attributed to Jacob Hoefnagel - Gustavus Adolphus, King of Sweden 1611-1632 - Google Art Project.jpg
Król Gustav Adolf II od Szwecja

Na spokojnego życia rodzinnego jednak jeszcze nie można sobie myśleć. Jeszcze w roku zwolnienia księcia von Wallenstein jako naczelny dowódca armii cesarskiej, w lecie 1630 roku król szwedzki Gustaw Adolf z małym ale dobrze wyszkolony, dobrze zdyscyplinowanej i wysoce zmotywowanych armii wylądował na Pomorzu. Jego celem było, ewangeliczny - zachowaj chrześcijańską religię uratować z swoich prześladowców. Został liczne prośbę o pomoc z Niemiec, który prawie w całości został zajęty przez siły katolickie, i bardzo cierpiał przez to. Gustav Adolf triumfował wkrótce zjadliwy o dowódcy katolickiego Tilly w Breitenfeld koło Lipska. Cały Północna - Niemcy został zwolniony. W następnym roku on ponownie wygrał od sił katolickich w Rain am Lech, a wraz z tym spadł południowo - Niemcy w ręce króla szwedzkiego, jedynie Austria miał teraz jeszcze być zdobyty.

W tej beznadziejnej sytuacji, cesarz pomyślał znowu z jego byłych generałów i książąt, który uwolnili go z poprzedniego grozę sytuacja, o Książa Albrechta von Wallenstein. Hans Ulrich był często gościem u Albrechta w Fryd landzie w ostatnich latach, i znał jego postawa bardzo dobre. Albrecht po jego zwolnieniu, wprawdzie udało się trzymać swój majątek , ale był głęboko urażony. Jego charakter było tak, że on nigdy nie zapomni tej zniewagę.


Książe von Wallenstein dostał natychmiast po wylądowaniu Gustawa Adolfa od niego oferty, z armią 12.000 ludzi z dużo artyleria i walczyć przeciwko cesarzowi. Hans Ulrich razem z Albrecht już zaprojektowany plan walki przeciwko Austrii. Po wielkich zwycięstwach Gustav Adolf te negocjacje zostały tymczasowo przerwane. Podczas penetracji wojsk ewangelicznych w Bohemy, jednak miały być przywrócone stosunki majątkowe, jak przed wojną. Dla Albrecht to znaczył, że musiał się bać utracić swoich wielkich posiadłości. Dlatego wycofał się znowu dalej od Gustawa Adolfa.

Teraz on reagował na prośbę o pomoc od cesarza. W kwietniu 1632 roku doszło do konwent z nim. Albrecht musiał podnieść dużą armię, z nim jako jedyny dowódca, bez jakiejkolwiek ingerencji o dworze cesarskim. Otrzymał liczne wyłączne prawa, szczególnie że mógł niezależnie zawrzeć pokój. Jako odszkodowanie przyznano mu najwyższe stanowisko w państwie, nazywane Kurwürde. Z tym był książę Albrecht Wallenstein niemal równoznaczne z cesarzem, i jego władzy nad wojskiem nawet wyższe. W krótce Albrecht przekonał Hans Ulrich do przyjąć stanowiska dowódcy pułku w jego armii. On przede wszystkim miał bronić Śląsk i tam dzięki jego wysokiej cenionych u szlachta Śląskiej tam zapewnić spokój.


Aan een rustig familieleven, kon men echter nog niet denken. Nog in het jaar van het ontslag van hertog von Wallenstein als opperbevelhebber van het keizerlijke leger, was in de zomer van 1630 de Zweedse koning Gustav Adolf met een klein, maar goed getraind, goed gedisciplineerd en zeer gemotiveerd leger in Pommeren geland. Zijn doel was het, de evangelisch - christelijke religie van zijn vervolgers te redden. Hij had talrijke verzoeken om hulp uit Duitsland ontvangen, dat bijna in zijn geheel door katholieke troepen bezet was, en daar zwaar onder leed. Gustav Adolf zegevierde al snel vernietigend over de katholieke veldheer Tilly bij Breitenfeld vlakbij Leipzig. Heel Noord - Duitsland was bevrijd. In het jaar daaropvolgend won hij nog een keer van de katholieke troepen bij Rain am Lech, en daarmee viel ook Zuid - Duitsland in handen van de Zweedse koning, alleen Oostenrijk was nu nog te veroveren.


In deze uitzichtloze situatie dacht de keizer weer aan zijn vroegere veldheren en vorsten, die hem al eerder uit zijn netelige positie bevrijd hadden, aan hertog Albrecht von Wallenstein. Hans Ulrich was in de laatste jaren vaak te gast bij Albrecht in Frydland en kende zijn houding heel goed. Albrecht had na zijn ontslag weliswaar al zijn bezit kunnen houden, maar was diep beledigd. Zij karakter was van dien aard, dat hij deze belediging ook nooit zou vergeten.


Hertog von Wallenstein had meteen na de landing van Gustav Adolf van deze een aanbod gehad, met een leger van 12.000 man en veel geschut tegen de keizer ten strijde te trekken. Hans Ulrich had met Albrecht ook al een strijdplan tegen Oostenrijk ontworpen. Na de grote zeges van Gustav Adolf waren die onderhandelingen voorlopig afgebroken. Tijdens het binnendringen van evangelische troepen in Bohemen zouden echter de bezitsverhoudingen als voor de oorlog hersteld worden. Albrecht moest daarom bang zijn om zijn groot bezit te verliezen. Hij trok zich daarom weer verder van Gustav Adolf terug.

Nu reageerde hij op de roep om hulp van de keizer. In april 1632 kwam een verdrag met hem tot stand. Albrecht moest een groot leger oprichten, met hem als enige bevelhebber, zonder enige inmenging van het keizerlijke hof. Hij kreeg vele exclusieve rechten, in het bijzonder ook om zelfstandig vrede te sluiten. Als schadeloosstelling kreeg hij de hoogste post in het rijk, de Kurwürde toegekend. Daarmee was hertog Albrecht von Waldstein bijna gelijkgesteld met de keizer, wegens zijn macht over het leger zelfs hoger. Albrecht kreeg ook gauw genoeg Hans Ulrich zover voor een post als overste over een regiment in zijn leger. Hij zou hoofdzakelijk Silezië verdedigen en daar door zijn hoog aanzien bij de Silezische stand daar voor rust zorgen.

zaterdag 4 november 2017

Konstantin von Wegerer 101

Zamek Gryf


Ta dziewczynki było mi żal i spróbowałem ciągle ponownie. Bibiana zaczęła uśmiechnąć, kiedy przyszedłem do niej, ale dalsze reakcje nie byli. Dałem jej coś w ręku. Trzymała to kurczowo, aż wyciągnęłam ponownie z rękę. Próbowałem, że ona wzięła zabawek od jedna ręka w drugiego. Na początku bez sukces. Po kilku próbach, zrobiła to jak została zmuszona. Nie poddawałem się. Każdego dnia zajmowałem się z ją przez kilka godzin i byłem zadowolony z najmniejszego postępu. Pani Barbara całkowicie poświęciła się mężem i innych dzieci. Ona wprawdzie była mnie bardzo wdzięczny dla mojego zaangażowania w Bibiana, ale czasami miałem wrażenie, że ona Bibiana już usunęła z rodziną.

Następnego lata, w 1631 roku, Pani Barbara Agnes zmarła przed skutkami innym urodzeniu, dziecko też nie przetrwał. Hans Ulrich było w Stara Kamienica i było tak pod wrażeniem śmierci żony że ja miałem trudu wspierać go w następnych pochówku w kościele Gryfowie. On, który był generałem pułku w armii księcia von Wallenstein, Pan o życia i śmierci tysięcy najemników, nie mógł znieść śmierć żony. On również kwestie pytanie o jego  małych dzieci został dla mnie na początku. Ostatni czas przyjęłam oprócz  położne  również dobre dziewice, który mieszkali w zamku i nalizali do rodzinę. Oni teraz bardzo dobra będą opiekać o małym dziećmi.


Ik had medelijden met het kleine meisje en ik probeerde het telkens weer. Bibiana begon me vriendelijk toe te lachen, als ik bij haar kwam, maar verdere reacties bleven uit. Ik gaf haar iets in de hand. Ze hield het krampachtig vast, totdat het ik haar weer uit de hand nam. Ik probeerde, dat ze het speelgoed van de ene in de andere hand nam. Eerst lukte het niet. Na een paar pogingen, deed ze het alsof ze gedwongen werd. Ik gaf niet op. Elke dag hield ik me enkele uren met haar bezig en was blij met de kleinste vooruitgang. Vrouwe Barbara wijdde zich helemaal aan haar man en de andere kinderen. Ze was mij voor mijn bemoeienissen met Bibiana weliswaar heel dankbaar, maar soms had ik de indruk, dat ze Bibiana al uit de familie verwijderd had.


In de volgende zomer, 1631, stierf Vrouwe Barbara Agnes aan de gevolgen van weer een bevalling, dat het kind eveneens niet overleefde. Hans Ulrich was in Kemnitz en was zo door de dood van zijn vrouw van slag, dat ik moeite had, hem bij de latere bijzetting in de kerk van Greiffenberg te ondersteunen. Hij, die een generaal van een regiment in het leger van de hertog von Waldstein was geweest, de heer over leven en dood van duizenden huurlingen, hij kon de dood van zijn vrouw niet verdragen. Ook de vragen van zijn kleine kinderen liet hij in het begin alleen aan mij over. Ik had in de loop van de tijd behalve vroedvrouwen ook goede maagden aangenomen, die in het slot woonden en helemaal tot de familie hoorden. Zij zouden nu heel goed voor de kleine ne kinderen zorgen.

Konstantin von Wegerer 100

Cesarz Ferdinand I z Austrii

Po Bibiana przyszedł w następnym roku kolejny chłopiec na świecie, Gotthard Franz. Tym razem Hans Ulrich Stara Kamienica także nie był obecny. Był z Albrechta von Waldstein, który został nazwany przez jego żołnierzy tylko Wallenstein w Wiedniu na ważnych negocjacji. Cesarz Ferdinand wydała jakiś "nakaz zwrotu" w marcu 1629 roku, gdzie teraz ponad 75 lat obowiązywania Augsburger wolności religijnej został wyłączony z działania. Mógł to tylko zrobić, ponieważ Albrecht i jego armia przyniosła wielkie korzyści dla krajów ewangelicznych.

Teraz wśród zwycięzców zaczynali kłótni, szczególności o znowu odzyskane własności świecki Kościoła. Każdy chciał tego jak najwięcej. Na końcu odprowadzane całą walkę i irytacja na generała von Wallensteina, który finansował cesarski armię. W 1630 roku Albrecht był u Regensburger Kurfürstendag zwolniony ze stanowiska wódz armii. Hans Ulrich również wrócił na dłuższej okres z powrotem do jego rodziny w Stara Kamienica.

Bibiana był już dwa lata. Była piękną dziecko, ale nie mówi ani słowa. Zrobiłem wiele trudu mówiąc jej proste słowa i czekałem na odpowiedź od niej. Ale nic nie wyszło. Ona czasami godzinami siedzi w jednym miejscu i nie poruszać. Potem patrzył psychicznie nieobecny przed siebie. Potem próbowałem ją rozweselać i zaczęłam się z nią bawić. Prawie wszystko było na próżno. Tylko jedzenie i picie i zwyczajne procesy ciała były u nią dobrze. Ale nic u nią nie rozwinęła się sam siebie. Inne dzieci też nie chcieli z nią bawić. Wtedy ona pozostała po prostu siedzieć w kącie pokoju, dopóki dziewicy ją zabrała aby jeść lub spać.


Na Bibiana kwam in het daaropvolgende jaar weer een jongen ter wereld, Gotthard Franz. Ook dit keer was Hans Ulrich niet in Kemnitz aanwezig. Hij was met Albrecht von Waldstein, die door zijn soldaten alleen Wallenstein genoemd werd, in Wenen voor belangrijke onderhandelingen. Keizer Ferdinand had in maart 1629 een ‘teruggave bevelschrift’ uitgevaardigd, waarin de nu meer dan 75 jaar geldende Augsburger geloofsvrijheid buiten werking gezet werd. Hij kon dit alleen doen, omdat Albrecht met zijn leger grote voordelen ten opzichte van de evangelische landen gebracht had.

Nu waren er tussen de overwinnaars in het bijzonder over de heroverde seculiere kerkengoederen geschillen ontstaan. Ieder wilde hier zoveel mogelijk van hebben. Tenslotte ontlaadde zich de hele strijd en erger over de generaal von Wallenstein, die de keizer het leger gefinancierd had. In 1630 werd Albrecht op de Regensburger Kurfürstendag als legerleider ontslagen. Ook Hans Ulrich keerde voor langere tijd naar zijn familie in Kemnitz terug.

Bibiana was nu twee jaar oud. Ze was een mooi kind, maar sprak nog geen enkel woord. Ik had veel moeite gedaan, haar makkelijke woordjes voorgesproken en op een reactie van haar gewacht. Maar er kwam niets. Ze kon soms urenlang op een plek zitten en niet bewegen. Ze staarde dan geestesafwezig voor haar heen. Ik probeerde dan haar op te monteren en begon, met haar te spelen. Bijna alles was tevergeefs. Alleen eten en drinken en de gewone door het lichaam geregelde processen gingen bij haar goed. Zij ontwikkelde echter niets van haar zelf uit. De andere kinderen wilden ook niet met haar spelen. Dan bleef ze eenvoudigweg in een hoek van de kamer zitten, totdat ze door een maagd werd opgehaald om te eten of te gaan slapen.

zaterdag 21 oktober 2017

Konstantin von Wegerer 99


Na wiosnę 1628, Pani Barbara Agnes leżała chora w łóżku. Jej dwie dziewice ze wsi byli też chory i zostały w domu. Kucharka z zamkiem opiekowała się nami bardzo dobrze. Powiedziałem jej, że jest w interesie nas wszystkich, ale zwłaszcza na małe dzieci, nie mogła wejść do pokoju chorego. Więc ja przejąłem przenoszenia żywności do Pani Barbara Agnes. Kiedy byłem z nią na jednej okazji, nagle dostała atak kaszel i zaczęła krzyczeć. Ona była ponownie w ciąży, a ja od razu zauważył, że zaczęło się urodzić. Było już za późno, aby jechać po położną. Pani Barbara straciła przytomność przez jej krzyczenie, i uważałem, że dziecko urodziło się, że to jej szóste dziecko. Wzięłam małego dziecka spomiędzy jej nóg, pocięłam pępowina z nożem, który przypadkowo zalałem i tylko mogłem czyścic z dzbanek wodą z ocet. Z tym, ciągle miałem małą ziemian na moim drugim ramieniu. Trzymałem go na nogach, bo musiał  zacząć płakać. Dopiero wtedy zobaczyłem, że to była dziewczyna. Potem zaczęła płakać bardzo głośno, wyjąłem z szafy obrus i owinęła ją z tim. Wtedy wszedłem do hali i krzyknęłam do kucharza, że musiała wołać położnej jak najszybciej. Narodziny miały już miejsce.

Kucharka to też szybko organizowała. W międzyczasie, Pani Barbara odzyskała przytomność. Podałem jej mały tobołek i powiedziałem jej, że to była dziewczyna. Na początek ona była kompletnie zmieszane, a nie pamiętała narodziny. Tak głęboko był jej nieprzytomności.


Hans Ulrich był powiadomiony od przedwczesny poród swojej drugiej córki i przyszedł do Stara Kamienica. Dziewczynka została ochrzczona nazwą Bibiana. Przez mojego osobistego pomocy przy urodzeniu, czułem specjalnego związek z tym małe dziecko. Anna Elisabeth w międzyczasie miała już sześć lat i zabrała drobne prace dla siostrzyczki,najpierw w zmienić pieluchach, później z karmienie. Było miło dla mnie mnie widzieć, jak u Anna Elisabeth obudziła jej miłość, jej opiekuńcze uczucia. Mały chłopczycą która najchętniej z braćmi ciosów robiła  się mała matka, który zastąpił jej chorą matkę.



In het voorjaar van 1628 lag Vrouwe Barbara Agnes ziek in bed. Ook haar beide maagden uit het dorp waren ziek en daarom thuis gebleven. De kokkin van het slot verzorgde ons alle zeer goed. Ik had haar verteld, dat ze in het belang van ons allemaal maar in het bijzonder van de kleine kinderen, niet de ziekenkamers mocht betreden. Zo had ik het overbrengen van het eten aan Vrouwe Barbara Agnes over genomen. Toen ik op een keer bij haar was, kreeg ze plots een hoestaanval en begon te schreeuwen. Ze was weer zwanger, en ik merkte meteen dat de geboorte begon. Het was te laat om de vroedvrouw te gaan halen. Vrouwe Barbara was na haar schreeuw buiten bewustzijn geraakt, en ik stelde vast, dat het kind al geboren was, het was al haar zesde kind. Ik trok het kleine kind tussen haar benen vandaan, sneed met een mes de navelstreng door, dat ik toevallig vond en alleen maar met een kruik azijnwater kon schoonmaken. Daarbij had ik steeds de kleine aardburger op mijn andere arm. Ik hield hem aan zijn benen omhoog, omdat hij moest beginnen te huilen. Toen pas zag ik, dat het een meisje was. Toen ze zeer luid begon te huilen, pakte ik uit de kast een tafellaken en wikkelde het daarin. Vervolgens liep ik de gang in en riep de kokkin toe, dat ze zo snel mogelijk de vroedvrouw moest waarschuwen. De geboorte had al plaatsgevonden.


De kokkin had dit ook snel geregeld. In de tussentijd kwam Vrouwe Barbara weer bij. Ik reikte haar de kleine bundel aan en zei haar, dat het een meisje was. Ze was in het begin helemaal in de war, en kon zich de geboorte niet herinneren. Zo diep was haar bewusteloosheid geweest.


Hans Ulrich was van de voortijdige bevalling van zijn tweede dochter op de hoogte gebracht en kwam meteen naar Kemnitz. Het meisje werd gedoopt met de naam Bibiana. Door mijn persoonlijke hulp bij de geboorte, voelde ik me bijzonder met dit kleine kind verbonden. Anna Elisabeth was ondertussen al zes jaar en nam enkele kleine werkzaamheden voor het kleine zusje over, eerst bij het luiers verwisselen, later bij het voeren. Het was voor mij mooi te zien, hoe bij Anna Elisabeth haar hele liefde, haar zorgende gevoelens wakker werden. Uit een kleine wildebras, die het liefst met haar broertjes streken uithaalde, werd nu een klein moedertje, die haar eigen zieke moeder verving.



vrijdag 13 oktober 2017

Konstantin von Wegerer 98


Herb rodzinna von Kittlitz


Magdalena mieszkała razem ze mną bardzo harmonijnie, oboje byliśmy bardzo szczęśliwy i oba mieliśmy wiele drobnych zadanie w rodzinie Hansa Ulrich. Pani Barbara stała się coraz lepszym przyjacielem. Często siedzieliśmy razem i rozmawialiśmy o życiu ludzi i świata. Każdy z nas miał swój własny obrażeń, jednak również miał respekt dla opinie drugiego.

Od czasu do czasu mieliśmy gości, który byli miły widziane wariacja  w życiu na zamek. Pan von Kittlitz często odwiedzał nas, i z entuzjazmem uczestniczył w naszych rozmowach. Jak reagował na odpowiedziach od Magdalena, stało się jasne dla mnie, że miał dużo szacunek dla nią i chętnie poszedł o krok dalej. Na wspólnym spacerze z mną, on przyznał się do tego. Pytał mnie o mojej relacji z Magdalena, który on teraz dobrze znał. Dałem mu szczerzy i otwartej informacji, jak ja poznałem Magdalena jako dziecko i jak kocham ją jak siostrę. Powiedziałem mu o naszej wspólnej nauki, naszych radościach i smutkach, jakie mieliśmy razem w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Wykazał duże zrozumienie dla tego, ale nagle zatrzymał się i spojrzał na mnie poważnie. Wiedziałem, co chciał wiedzieć ode mnie. Powiedziałem mu szczerzy: „Tak jak dziewica, kiedy spotkałem Magdalenę jako mała dziewczynka, tak dziewicze ona jest dzisiaj.”


Ja nie byłby zaskoczony, kiedy on chciał odpowiedz na tej niepytane pytanie. Wiedziałam od Magdalena, że była dla niej ważne, aby zachować dziewictwo do ślubu.


Ślub było w 1626 roku, a więc w tym samym roku, na początku grudnia, obchodzony w małym kręgu w Stara Kamienica. Hans Ulrich wcześniej pochodził z jego pułkiem do Stara Kamienica, prawie jak gościa w swoim domu. Wojna zmieniła go bardzo.

Magdalena jechala w pierwszym roku kilka razy z jej nowego miejsca zamieszkania Muskau do Stara Kamienica. Natychmiast u swojej pierwszej wizycie, i bzyknęła mnie, radość promieniując i szepnął mi do ucha, że była w ciąży. Byłem szczęśliwy dla niej, a pozwalała mnie głaszcząc jej brzuch na każdy następnej wizycie.

Przyszedł czas, na urodzenia Muskau i czekałam codziennie na dobre wieści. Uderzyło mnie jak dęcie z młotem kowalski, Magdalena zmarła  była przy narodzinach dziecka, to była dziewczynka.



Magdalena leefde met mij zeer harmonisch samen, we waren beide zeer gelukkig en hadden beide veel mooie opgaven in de familie van Hans Ulrich. Vrouwe Barbara was een steeds betere vriendin geworden. We zaten vaak bij elkaar en spraken over het leven van de mensen en de wereld. Ieder van ons had zijn eigen voorstelling, respecteerde echter ook de mening van de ander.

Van tijd tot tijd hadden we ook gasten, die een zeer welkome afwisseling in het leven op het slot met zich meebracht. De heer von Kittlitz kwam vaak langs, en had geestdriftig aan onze gesprekken deelgenomen. Hoe hij op de antwoorden van Magdalena inging, maakte mij duidelijk, dat hij haar achtte en wel ook graag een stap verder was gegaan. Op een gezamenlijke wandeling, maakte hij me dit ook kenbaar. Hij vroeg me naar mijn relatie met Magdalena, die hij nu goed had leren kennen. Ik gaf hem graag heel open informatie, hoe ik Magdalena als kind had leren kennen, en haar liefhad als een zus. Ik vertelde hem over onze gezamenlijke studie, over onze vreugden en verdriet, die we in de laatste twintig jaar met elkaar beleefd hadden. Hij toonde veel begrip hiervoor, bleef echter plotseling staan en keek me ernstig aan. Toen wist ik , wat hij nog van me wilde weten. Ik zei hem in alle openheid: ‘Zo maagdelijk, als toen ik Magdalena als klein meisje leerde kennen, zo maagdelijk is ze ook vandaag nog.’


Ik zou niet verrast geweest zijn, dat hij op deze niet gestelde vraag, een antwoord had willen hebben. Ik wist ook van Magdalena, dat het voor haar belangrijk was, haar maagdelijkheid voor een huwelijk te bewaren.


Het huwelijk werd in 1626, dus nog in hetzelfde jaar, begin december, in een kleine kring in Kemnitz gevierd. Hans Ulrich was daarvoor van zijn regiment naar Kemnitz gekomen, bijna als een gast in zijn eigen huis. Het oorlog voeren had hem zeer veranderd.


Magdalena kwam het volgende jaar meermaals van haar nieuwe woonplaats Muskau naar Kemnitz. Meteen bij haar eerste bezoek, viel ze me vreugdestralend om de hals en fluisterde in mijn oor, dat ze zwanger was. Ik was blij voor haar, en bij de volgende bezoeken mocht ik steeds haar buik strelen.


De tijd kwam, dat de geboorte in Muskau moest plaatsvinden, en ik wachtte iedere dag op het goede nieuws. Toen trof het mij als een mokerslag, Magdalena was bij de geboorte van haar kind, het was een meisje gestorven.