Wegerer Scholz 99

Bitwa pod Legnica

Z powodu sytuacji wojskowej nie mogłem zaplanować podróży do Philipa w Bohemy aż do jesieni 1760 roku. Latem austriacki generał Loudon całkowicie pokonał małą śląską armię w pobliżu Landshut. Wraz ze swoją nieco trochę większą armią książę Heinrich uniemożliwił Austriakom połączyć z armii rosyjskiej bo to byłoby wielkie zagrożenie dla jego małej armii. Król Fryderyk rzucił się do niego z inną armią, by mu pomóc. Ale zanim zdążył dotrzeć do księcia Heinricha, musiał walczyć ze swoimi 30 tysiącami ludzi z trzema armiami austriackimi, mając w sumie 90 000 w Legnica, ponieważ już go tam otoczyli. Dzięki sprytnemu manewrowi generał Zieten był w stanie zatrzymać dwie armie swymi jeźdźcami, podczas gdy Friedrich pokonał trzecią armię Austrii i oni uciekli. Potem odwrócił się, sprytnie używając ruchów bojowych przeciwnika, przeciwko jednej z innych armii i rozbił ją. W ten sposób trzecia armia wraz z Zietenem mogły zostać ostatecznie podbite.

Kiedy byłem entuzjastycznie informowany o tej bitwie pod Wroclaw, byłem naprawdę zadowolony z rezultatu, który Friedrich mógł ponownie dosięgać za pomocą swojej sprytnej taktyki, ale ja też wyraźnie zauważyłem, że teraz z Marie-Louise w Berthelsdorf. Wzialem barda daleko distans od mojego dawnego ducha walki. Pytałem więcej o zmarłych i rannych io to, co się z nimi stało po bitwie. W Hochkirch, po bitwie, cygańskie gangi ograbiły zmarłych, zraniły i zabiły rannych, by zabrać ze sobą mundury. Kto wie, co by się ze mną stało, gdy leżałem nieprzytomny i nie pomógł mi pomocnik z Braci Morawski.

Teraz, po bitwie pod Legnicą, w końcu nadszedł cichszy okres i byłem w drodze do Bohemach. Nie było to jednak bez niebezpieczeństwa podczas przerwy w bitwie. Ponieważ pracowałem w Oberambt we Wrocławiu, otrzymałem dobrą radę, jak korzystać z bezpiecznych stanowisk pruskich na moją podróż. Poradzono mi, aby pojechać z Wrocławia do twierdzy Klodzko i wysiąść po drodze w Ząbkowice Sląsk. Potem było kolejne dziesięć kilometrów do Javornik i do zamku Jansky Vrch. Inny pracownik zniechęcał mi to jednak, ponieważ na tej trasie często dochodziło do rabunków grup austriackich siły zrbonie. Postanowił pojechać z Wrocławia do twierdzy Brieg, a stamtąd do twierdzy Nysy. W Nysie z pewnością można wynająć wóz, który następnie przejedzie przez granicę do Janskz Vrch. Na koniec poprosiłem pana von Zedlitza o radę. Natychmiast zdecydował się na pierwszą propozycję, ponieważ w okolicach Ząbkowice Sląsk wielki rodzina von Zedlitz, posiadała dużo własności. Mógłbym tam dostać wóz lub konia, gdyby dał mi list polecający dla mieszkającego tam kuzyna.

Vanwege de militaire situatie kon ik pas in de herfst van 1760 een reis naar Philipp in Bohemen plannen. Nog in de zomer had de Oostenrijkse generaal Loudon bij Landshut een klein Silezisch leger helemaal verslagen. Prins Heinrich verhinderde daaropvolgend met zijn iets groter leger, dat de Oostenrijkers zich daarna met het Russische leger kon samenvoegen en zo een groot gevaar voor zijn klein leger zouden vormen. Koning Friedrich haastte zich met een ander leger naar hem toe om hem te helpen. Maar voor hij Prins Heinrich kon bereiken, moest hij met zijn 30.000 man het gevecht aangaan met drie Oostenrijkse legers met in totaal 90.000 bij Liegnitz, omdat zij hem daar al omsingeld hadden. Door een slim manoeuvre kon generaal Zieten met zijn ruiters twee legers ophouden, terwijl Friedrich het derde leger van de Oostenrijkers ten val bracht en op de vlucht jaagde. Daarna wende hij zich, de gevechtsbewegingen van de tegenstander slim gebruikend, tegen een van de andere legers en sloeg dat ook uit elkaar. Zo kon tenslotte het derde leger samen met Zieten ook overwonnen worden.

Toen men mij enthousiast over deze veldslag bij Breslau op de hoogte bracht, verheugde ik mij weliswaar over het resultaat, dat Friedrich weer met zijn slimme tactiek boeken kon, ik merkte echter ook duidelijk, dat ik in Berthelsdorf bij Marie-Louise een zeer grote afstand genomen had van mijn vroegere vechtlust. Ik vroeg meer naar de doden en gewonden, en wat er met hen na de slag gebeurd was. In Hochkirch hadden zigeunerbendes na de slag, de doden en gewonden beroofd en de nog levende gewonden doodgeslagen, alleen maar om hun uniformen mee te nemen. Wie weet, hoe het mij zou zijn vergaan, toen ik daar bewusteloos lag, en mij niet een helper van de Herrnhuter Broedergemeente geholpen had.

Nu was er na de slag bij Liegnitz eindelijk weer eens een rustigere periode aangebroken, en ik kon op weg naar Bohemen. Dat was desondanks de gevechtspauze niet zonder gevaar. Omdat ik in het Oberambt in Breslau werkte, kreeg ik goede adviezen, hoe ik de veilige posten van de Pruisische stellingen voor mijn reis kon gebruiken. Mij werd aangeraden, om van Breslau naar de vesting Glatz te rijden en onderweg in Frankenstein uit te stappen. 

Daarna was het nog zo’n tien kilometer naar Jauernigk en naar slot Johannesberg. Een andere medewerker raadde me dit echter af, omdat op deze route vaak overvallen door groepjes Oostenrijkse troepen plaatsvonden. Hij sloeg voor, van Breslau naar vesting Brieg te rijden en van daar naar vesting Neisse. In Neisse zou men zeker een wagen kunnen huren, die dan tot over de grens naar Johannesberg zou rijden. Tenslotte vroeg ik heer von Zedlitz om raad. Hij koos direct voor het eerste voorstel, want in de buurt van Frankenstein had de weid vertakte familie von Zedlitz veel bezit. Ik kon daar op een landgoed een wagen of een paard krijgen, als hij mij een aanbevelingsbrief voor een daar wonende neef zou meegeven.