Wegerer Scholz 131

Berliner Kammergericht

Nie tylko w szkołach wyższych, ale nawet w szkołach średnich i podstawowych było wiele nadużyć i trzeba je było likwidować. Rozmawialiśmy o tym z królem Fryderykiem II w Sanssouci. Znał dokładnie problemy i, często w oparciu o swoje doświadczenie, był w stanie przedstawić bardzo oryginalne propozycje rozwiązania. Często sam musiałem wtrącać się z zrealizowanie , ponieważ Karl Abraham musiał również rozwiązać wiele problemów prawnych. Niektóre z nich doprowadziły do ostry starcie z królem, w których podziwiałem jego wytrwałość i uczciwość. Na przykład młynarz Müller z młyna na strumieniu niedaleko Züllichau złożył skargę przeciwko baronowi Gersdorfowi, który zmniejszył zapasy wody w strumieniu, budując staw rybny. Nie mógł więc dłużej płacić swemu panu, hrabiemu Schmettau, dzierżawie młyna.

Sąd lokalny orzekł przeciwko młynarzowi zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Wielokrotnie zwracał się do króla w kilku petycjach, aby w końcu komisja zbadała sprawę na miejscu i doszła do tego samego wniosku w wyniku końcowym. Kolejna prośba młynarza Arnolda do króla doprowadziła sprawę do zajęcia przez Berliner Kammergericht. Potwierdziło to poprzedni wyrok Küstriner Kammergericht. Król jednak nakazał Karlowi Abrahamowi, jako ministrowi sprawiedliwości, znieść wyrok, który wydawał mu się zły. Karl Abraham odmówił i przyrzekł królowi, że nie popełni swojego chwalebnego rządu aktem niesprawiedliwości.

Kiedy król otrzymał ten list, wściekle wyrwał kartkę z notatnika i napisał na niej: „Czy wie, że jego głowa się chwieje?” Kiedy Karl dostał ta kartka przez kamerdyner, pisał na ten papier: „Jego majestat może w każdej chwili przejąć kontrolę nad moją głową, ale nie nad moim honorem.”

Wysłał ten papier z powrotem do króla za pośrednictwem osoby przekazującej, król zmiażdżyła go w gniewie i rzuciła na ziemię. Karl Abraham spodziewał się teraz jego aresztowania w każdej chwili, ale nic się nie wydarzyło. Sam król wydał wyrok na korzyść młynarza. Członkowie Kammergericht zostali aresztowani.

Karl Abraham nie pojawił się na kolejnej konferencji ministerialnej, ale przysłał mi z portfolio. Król wszedł na spotkanie, rozejrzał się i zapytał: „Gdzie jest minister Zedlitz? „Na co odpowiedziałem:” Jego ekscelencja uważał, że nie pozwolono mu pojawić się tutaj przed waszym majestatem, i wysłał mnie, aby otrzymać rozkazy waszego majestatu.”

„On musi przyjść! Teraz! ”, Odpowiedział król. Kiedy Karl Abraham wszedł chwilę później, król przerwał mowę, dał mu zegarek i zawołał do niego: „To zegarek. Idzie dobrze! Że on zaczyna!

Na tym spotkaniu król zatwierdził wszystkie propozycje przedstawione przez Karla Abrahama. Później powiedział: „Pozostajemy tymi starymi! Ale nie bądź taki wulgarny w przyszłości! ”

Niet alleen aan de hoge scholen, maar zelfs aan de middelbare en lagere scholen waren veel misstanden en die moesten weggenomen worden. We hadden daar met koning Friedrich II in Sanssouci vele lange gesprekken over. Hij kende de problemen precies en kon vaak op grond van zijn ervaring, zeer originele voorstellen doen om tot een oplossing te komen. Met de uitvoering ervan moest ik me vaak alleen bemoeien, want Karl Abraham had ook nog veel juridische problemen op te lossen. Sommige daarvan voerden tot hevige botsingen met de koning, bij die ik zijn standvastigheid en eerlijkheid bewonderde. Zo had een molenaar Müller van een molen aan een beek niet ver van Züllichau een aanklacht tegen de baron van Gersdorf ingediend, die had door het aanleggen van een visvijver, voor een verminderde aanvoer van beekwater gezorgd. Hij kon daarom zijn heer, de graaf van Schmettau de pacht van de molen niet meer betalen.

Het plaatselijk gerecht had volgens de geldende rechtsregels tegen de molenaar beslist. Deze wendde zich in meerdere verzoekschriften steeds weer aan de koning, zodat uiteindelijk een commissie de zaak ter plaatse onderzocht, en in hun eindresultaat tot dezelfde conclusie kwam. Een volgend verzoek van de molenaar Arnold aan de koning leidde ertoe, dat de zaak door het Berliner Kammergericht werd opgenomen. Deze bevestigde het vorige oordeel van het Küstriner Kammergericht. De koning echter beval Karl Abraham als minister van justitie, het hem onjuist lijkende oordeel op te heffen. Karl Abraham weigerde en bezwoer de koning, zijn glorierijke regering niet met een daad van onrechtvaardigheid te bevlekken.

Toen de koning deze brief kreeg, scheurde hij woedend een blad papier uit een schrift en schreef er op: ‘Weet hij dat zijn kop wankelt?’ Toen Karl Abraham via de kamerdienaar dit papier kreeg, schreef hij onder de woorden van de koning: ‘Over mijn hoofd kan zijne majesteit, elk moment bevelen, maar niet over mijn eer.’

Dat papier stuurde hij via de overbrenger naar de koning terug, die het papier in zijn woede verfrommelde en op de grond gooide. Karl Abraham verwachtte nu elk moment zijn arrestatie, maar er gebeurde niets. De koning sprak daarop zelf een oordeel uit, ten gunste van de molenaar. De leden van het Kammergericht werden gearresteerd.

Bij de volgende ministerconferentie verscheen Karl Abraham niet, maar stuurde mij met de portefeuille. De koning kwam de vergadering binnen, keek om zich heen en vroeg: ‘Waar is minister Zedlitz? ‘ Waarop ik antwoordde: ‘ Zijn excellentie geloofde, dat het hem niet geoorloofd was, om hier voor uwe majesteit te verschijnen, en heeft mij daar gestuurd, om de bevelen van uwe majesteit in ontvangst te nemen. ‘

‘Hij moet komen! Nu meteen!’, antwoordde de koning. Toen Karl Abraham even later binnenkwam, onderbrak de koning zijn rede, gaf hem een horloge en riep naar hem: ‘Dat is een horloge. Die loopt goed! Dat hij begint!

In deze vergadering keurde de koning alle voorstellen die Karl Abraham indiende goed. Later zei hij nog: ‘We blijven de oude! Maar ben in de toekomst niet meer zo grof!’

Wegerer Scholz 130 Berlin

Carl Friedrich Bahrdt

Wilhelmine i Abraham mieszkali teraz w nowym domu, ponieważ ich wczesne dom wydawały ich za duże po naszym wyjeździe. W ich sąsiedztwie znajdowała się jednak odpowiedniego domw stan surowe na sprzedaż, ponieważ dawny właściciel zmarł. Podłogi i okna musiały być jeszcze wykonane, więc nic na mieszkać tam wiosnę nie przeszkadzało.

Byłem w stanie rzucić się z powrotem do pracy z moim starym entuzjazmem. Podczas kilku spotkań z królem wspólnie dyskutowaliśmy o zmianach, które byłyby potrzebne do stworzenia dobrego systemu szkolnictwa w Prusach. Wdrożenie tych nowych pomysłów wymagało wielu podróży do różnych szkół w kraju i głębokiej perswazji.

W innych problemach Karl Abraham walczył jako minister edukacji przeciwko wydziałom uniwersytetów, którzy byli przeciwni kursom liberalnym i informacyjnym. Dr. Karl Friedrich Bahrdt, przyjaciel szwajcarskiego reformatora szkolnego Pestalozzi, został zwolniony z urzędu jako najwyższy inspektor z powodu liberalnych kursów teologicznych w Dürkheim. Teraz dostalby katedry w Prusach na uniwersytecie w Halle. Wydział teologiczny w Halle był jednomyślny przeciwko temu i miał już po swojej stronie kilku członków wydziału filozoficznego.

Karl Abraham wysłał następnie list na uniwersytet, w którym oskarżył wydział o „prześladowanie diaboliczne”. W tym samym czasie udowodnił umiejętności Dr. Bahrdt, do którego wydziały w ogóle nie argumentowali się w liście odmownym. Nie nadawałby się na katedrę teologiczną, której, jak wiadomo, nie przewidziano, ale z powodzeniem mógł prowadzić wykłady i ćwiczenia filozoficzne.

Sam Karl Abraham zaprosił teraz kontrowersyjnego lekarza do Halle i wsparł go odpowiednią pensją zebraną od przyjaciół i znajomych. Ale jednocześnie Karl Abraham przypomniał mu o powściągliwości:

„Może Pan być pewien, że bardzo cenię pana erudycja i talent, szanuję pana nieszczęscie i robię wszystko, co w moje mocy, aby go zakończyć i wykorzystać wszystko dla dobra państwa. Uwierz mi pana, że uznaję wolność sumienia i doceniam ją, ale jednocześnie trzymaj ją zbyt wysoko, aby zatrzymac wszystkie niepokoje i głupie sprzeczki o pana imię. Pana własny rozsądek z pewnością powie pan więcej, niż moja prośba może pan powiedzieć, że pan musi teraz być bardzo ostrożny w swoim działanie, aby inny nie dać wierzyć, co inni chcieliby zobaczyć, że swobodny sposób myślenia więcej z serca, jeśli to rodzi się z przekonania umysłu. Mówil i cierpil Pan za to, co uważał Pan za prawdę, i odpoczywajcie teraz i patrz na to jak ponizej pana poziom, aby przystąpić do walki, do której wzywają pana obowiązek, prawda i sumienie ”.

Wilhelmine en Abraham woonden nu in een nieuw huis, want het vroegere leek hun, na ons vertrek, te groot. In hun buurt stond echter een ruwbouw voor een ons passend huis te koop, omdat de vroegere bezitter gestorven was. De vloeren en de ramen moesten nog gemaakt worden, zodat niets bewoning in het voorjaar in de weg stond.

Ik kon me weer met mijn oude enthousiasme op mijn werk storten. Tijdens meerdere ontmoetingen met de koning bespraken we gezamenlijk de ontwikkelingen, die bij de opbouw van een goed schoolsysteem in Pruissen nodig zouden zijn. De uitvoering van deze nieuwe ideeën, vroegen vele reizen naar verschillende scholen in het land en indringende overtuigingskracht.

Bij andere problemen vocht Karl Abraham als minister van onderwijs tegen faculteiten van universiteiten, die tegen vrijzinnige en voorlichtende leergangen waren. Dr. Karl Friedrich Bahrdt, een vriend van de Zwitserse schoolhervormer Pestalozzi, was wegens vrijzinnige theologische leergangen in Dürkheim als hoogste inspecteur uit zijn ambt ontslagen. Nu zou hij in Pruissen aan de universiteit van Halle een leerstoel krijgen. De theologische faculteit in Halle was daar unaniem op tegen en had ook al enkele leden van de filosofische faculteit aan hun kant gekregen.

Daarop stuurde Karl Abraham de universiteit een brief, waarin hij de faculteit een ‘duivelse vervolgingsgeest’ verweet. Tegelijkertijd bewees hij de vakkundigheid van Dr. Bahrdt, waar de faculteiten in hun afwijzingsbrief helemaal niet op ingegaan waren. Hij zou niet geschikt zijn voor een theologische leerstoel, dat was zoals bekend was ook niet voorzien, maar filosofische lezingen en oefeningen kon hij heel goed uitvoeren.

Karl Abraham nodigde nu zelf de omstreden dokter uit om naar Halle te komen en ondersteunde hem met een gepast salaris, dat hij bij vrienden en bekenden ingezameld had. Maar gelijktijdig maande Karl Abraham hem ook tot terughoudendheid:

'U kunt er verzekerd van zijn dat ik uw geleerdheid en talent zeer hoog schat, en achting voor uw ongeluk heb, en dat ik er zo veel als mogelijk aan doe, om dat te beëindigen en alles ten goede van de staat te gebruiken. Geloof me, dat ik gewetensvrijheid erken en op waarde schat, maar tegelijkertijd te hoog houd, om alle onrust en stom gekibbel over u naam door te laten gaan. Uw eigen goede verstand zegt u zeker meer, als mijn verzoek u zeggen kan, dat u nu uiterst voorzichtig in uw handel en wandel moet zijn, om niet te doen geloven, want anderen zo graag zouden zien, dat de vrije manier van denken meer uit het verlangen van het hart, als uit de overtuiging van het verstand geboren is. U heeft voor dat, wat u als waarheid gelooft, gesproken en geleden, rust nu eerst uit, en houd het als onder uw waarde, om een gevecht aan te gaan, waar plicht, waarheid en geweten u toe oproept."

Wegerer Scholz 129

Cieplice

Kiedy w listopadzie świętowaliśmy wasze piętnaste urodziny, dałem was tej dwa identyczne pierścienie, które kiedyś nosiła moja matka Bibiana. Wilhelmine i Karl ponownie przybyli do Cieplice z tej okazji. Wilhelmine twierdził, że tęskniła za swoją „siostrą”, jak ona zawsze mówiła. Miałem wrażenie od Karla Abrahama, że ​​bardzo pociąga do was, ponieważ trzymał was także w swoim sercu w Berlinie. Wydawał się najmniej zainteresowany z mną jako swoim byłym pracownikiem i pomyślałem, że tak było dobrze.

Karl Abraham ogłosił, że przyjdzie ponownie, a wy dziewczyny zebrali pytania dzień wcześniej, że chcieliście, żeby on dawał na nich odpowiedź, ponieważ on to dobrze umiał, jak dokładnie to wiedzieliście. Jednak Karl Abraham przyznał również, że prawdopodobnie znał tylko połowę pytań dotyczących odpowiedzi. O który dostali mógł powiedzieć o połowie, w których książkach lub z którymi osobami można uzyskać właściwą odpowiedź. Z pozostałej części mógł tylko powiedzieć, że do tej pory nikt nie mógł odpowiedzieć.

Odpowiedział już na kilka pytań, gdy powiedział ten wieczór: „Teraz ja mam kolejną prośbę, a potem nawet pytanie. Najpierw chciałbym usłyszeć piękną piosenkę wesołego leśnego ptaka, śpiewaną w duecie przez obie dziewczyny. ”

Znaliście tę piosenkę na pamięć, a Martina nie musiała nawet pobierać nuty jako akompaniamentu fortepianu. Piosenka się skończyła i Karl Abraham powiedział: „A teraz moje pytanie: jest naprawdę piękne, kiedy wszyscy jesteśmy razem. Wy dziewczyny są teraz całkowicie zdrowe. Czy nie wszyscy chcielibyście ponownie przyjechać do Berlina? ”

Wasze dziewczyny zaczęły krzyczeć, a Marie-Louise kiwa radośnie głową, zgadzając się z jej głową. Karl Abraham spojrzał na mnie ostatni i powiedział, że już o tym rozmawiał z królem. Zaproponował mi stanowisko wiceministra. Tylko gestem ręki, którym chciałem wskazać, że chciałbym tam ponownie pracować, tylko gdyby cała moja rodzina przyjechała do Berlina.

Kilka dni później przyszła akt nadanie powołanie królewska z prośbą o jak najszybsze objęcie urzędu. Niedługo potem wyjechałem do Berlina.

Toen we in november jullie vijftiende verjaardag vierden, gaf ik jullie de beide identieke ringen, die ooit mijn moeder Bibiana gedragen had. Wilhelmine en Karl waren voor deze gelegenheid ook weer eens naar ons in Warmbrunn gekomen. Wilhelmine beweerde, dat ze zeer naar haar ‘zus’ verlangde, zoals ze altijd zei. Van Karl Abraham had ik de indruk dat hij zeer tot jullie aangetrokken werd, want hij had jullie in Berlijn ook in zijn hart gesloten. Het minste scheen hem mij, als zijn vroegere medewerker te interesseren, en ik vond het goed zo.

Karl Abraham had weer eens aangekondigd te zullen komen, en jullie meisjes hadden dagen tevoren vragen verzameld, die jullie door hem beantwoord wouden zien, want dat kon hij ontzettend goed, zoals jullie weten. Karl Abraham gaf echter ook toe, dat hij waarschijnlijk maar bij de helft van de vragen wist, wat hij daarop moest antwoorden. Van de overige kon hij van de helft zeggen, waar, in welke boeken of bij welke mensen je het goede antwoord kon krijgen. Van het overblijvende kwart, kon hij alleen zeggen, dat ze tot nu toe noch door niemand konden worden beantwoord.

Hij had al meerdere vragen beantwoord, toen hij op deze avond zei: ‘Nu heb ik nog een verzoek, en daarna zelfs een vraag. Eerst het verzoek, ik zou graag het mooie lied van het vrolijke bosvogeltje horen, door jullie beide meisjes als duet gezongen.’

Jullie kenden het liedje uit jullie hoofd en Martina hoefde, als begeleiding op de fortepiano niet eens de bladmuziek te halen. Het liedje was afgelopen en Karl Abraham zei: ‘En nu mijn vraag: het is werkelijk zo mooi, als we allemaal samen zijn. Jullie meisjes zijn nu toch weer helemaal gezond. Willen jullie niet weer allemaal naar Berlijn komen?’

Jullie meisjes begonnen te jubelen, en Marie-Louise knikt blij, instemmend met haar hoofd. Karl Abraham keek als laatste naar mij, en merkte op, dat hij er al met de koning over gesproken had. Deze had voor mij het ambt als viceminister voorgesteld. Met slechts een handgebaar, waarmee ik wilde aangeven, dat mij het werk daar weer goed zou bevallen, als mijn hele familie mee naar Berlijn kwam.

Enkele dagen later kwam de benoemingsoorkonde van de koning met het verzoek, zo spoedig mogelijk met het ambt te beginnen. Ik vertrok kort daarop naar Berlijn.

Wegerer Scholz 128

koscioly w Rebiszow

W tym czasie w Greiffenstein zbudowano kilka nowych kościołów ewangelickich dla prawie wyłącznie ewangelicznej ludności. Poprzez odpowiednie podarki i pomoc musiałem zagwarantować wysoki status katolickiej rodziny Schaffgotschów.

Kiedy byłem na wycieczce kontrolnej w gminie Rębiszów latem 1778 roku, miał miejsce tam tragiczny wypadek. Bardzo niewielu katolików mieszkało w Rębiszów. Dawny ewangelicki kościół wiejski, stojący na środku cmentarza, został przekazany katolikom w czasach kontrareformacji. Teraz, na rozkaz króla pruskiego, pozostała w ich posiadaniu, a na skraju cmentarza wybudowano nowy kościół dla dużego zgromadzenia ewangelików.

Jednak duchowni z dwóch różnych zgromadzeń bardzo dobrze się ze sobą dogadywali i pomagali sobie nawzajem. Ponieważ niewielki zbór katolicki nie mógł sobie pozwolić na zakrystian, zakrystian ewangelicki, które także był nauczyciel również sprawowali to dla Kościoła katolickiego. Dlatego obydwoje synowie zakrystian od czasu do czasu dzwonili dzwony Kościoła katolickiego. Podobnie 15 lipca, gdy w wiosce spadła bardzo silna burza. Piorun uderzył w wieżę i zabił siedmioletniego Friedricha Wilhelma i trzynastoletniego Johanna Carl Christofha, dwóch synów ewangelicznego zakrystian i nauczyciela szkolnego Johanna Christopha George'a, dzwoniąc dzwonami.

Podczas imponującego pogrzebu, gdzie dwoje duchownych przemieniało się, ludzie modlili się za wieczny odpoczynek chłopców. Uczestniczyła nie tylko wieś Rębiszów, ale także ludność z całego okolice. Był to piękny dowód pokojowego współistnienia dwóch religii.

Wierzyliśmy, że na Śląsku zapanuje pokój przez długi czas. Elektor książę w Bawarii zmarł w grudniu 1777 r. Wywołało to w Wiedniu pragnienie ponownego włączenia Bawarii. Inne potęgi w Europie, w szczególności król Fryderyk w Prusach, były temu przeciwne. Fryderyk poszło na Śląsk z groźbą armii 80 000 ludzi. Część była również zakwaterowane w Mirsk i trzeba było o nią dbać. Zamek Gryf musiał zostać wzmocniony rozkazem króla Fryderyka. Wraz z mistrzem fortyfikacji z Berlina spędziłem kilka miesięcy w Gryf, budując nowy zewnętrzny pierścień obronny z rowami i palisadami wokół zamku. Komandor porucznik von Steinmetz, a później komandor porucznik von Politz dowodzili żołnierzami.

Za tę pracę często spędzałem kilka dni w Mirsk, na Gryf lub w Gryfów. Ale w weekendy zawsze wracałem do Cieplic. Marie-Louise wcale nie była zadowolona z mojej długiej nieobecności w Cieplice. Bała się również, że coś mi się stanie podczas podróży po kraju, ponieważ żołnierze austriaccy wciąż przybywali w rejon Mirsk i powodowali szkodę.

Op dat moment werden er in het heerschap Greiffenstein meerdere nieuwe evangelische kerken gebouwd voor de bijna uitsluitend evangelische bevolking. Ik moest door gepaste giften en hulp ervoor zorgen dat het hoge aanzien van de katholieke familie Schaffgotsch gewaarborgd was.

Toen ik in de zomer van 1778 op een inspectiereis in de gemeente Rabishau was, gebeurde er daar een tragisch ongeval. In Rabishau woonden maar heel weinig katholieken. De vroegere protestante dorpskerk, die in het midden van het kerkhof staat, was in de tijd van de contrareformatie aan de katholieken gegeven. Nu bleef ze, op bevel van de Pruisische koning in hun bezit, en werd er voor de grote protestante gemeente een nieuwe kerk aan de rand van het kerkhof gebouwd.

De geestelijken van de beide zo in grote verschillende gemeenten, konden het echter heel goed met elkaar vinden, en hielpen elkaar, zo goed als het ging. Omdat de kleine katholieke gemeente zich geen koster kon veroorloven, voerde de protestante koster en tevens schoolmeester dit ambt ook voor de katholieke kerk uit. De beide zonen van de koster luidden daarom op gezette tijden de klokken van de katholieke kerk. Zo ook op 15 juli toen een zwaar onweer over het dorp trok. De bliksem sloeg in op de toren en doodde de zevenjarige Friedrich Wilhelm en de dertienjarige Johann Carl Christoph, de beide zonen van de evangelische koster en schoolleraar Johann Christoph George bij het luidden van de klokken.

Tijdens een indrukwekkende begrafenis, waarbij de beide geestelijken afwisseldend doende waren, bad men voor de eeuwige rust van de knapen. Niet alleen het dorp Rabishau, maar de bevolking uit de hele omgeving nam daaraan deel. Het was een mooi bewijs voor het vreedzaam samenleven van de beide religies.

We hadden geloofd, dat er nu voor lange tijd vrede zou zijn in Silezië. In december 1777 stierf de Kurfürst van Beieren. Dat wekte in Wenen het verlangen om Beieren weer in te lijven. De andere machten in Europa, in het bijzonder ook koning Friedrich in Pruissen, waren daar echter tegen. Friedrich trok als dreiging met een leger van 80.000 man naar Silezië. Ook in Friedeberg werd een deel ingekwartierd en moest daar verzorgd worden. De burcht Greiffenstein moest op last van koning Friedrich door het heerschap versterkt worden. Gezamenlijk met een vestingbouwmeester uit Berlijn, was ik er meerde maanden in de Greiffenstein mee bezig om, een nieuwe buitenste verdedigingsring met greppels en palissaden rondom de burcht op te richten. Overste luitenant von Steinmetz en later overste luitenant von Politz voerden het commando over de soldaten.

Ik verbleef voor dit werk vaak meerde dagen in Friedeberg, op de Greiffenstein of in Greiffenberg. Maar in de weekenden ging ik steeds terug naar Warmbrunn. Marie-Louise was helemaal niet blij met mijn lange afwezigheid uit Warmbrunn. Ook was ze bang dat er iets met me kon gebeuren tijdens de ritten door het land, want er kwamen steeds weer Oostenrijkse troepen tot in de omgeving van Friedeberg en richtten onheil aan.

Wegerer Scholz 127

zamek Chojnik

Po południu w pięknym październikowym słońcu znów leżeliście w słońcu na tarasie. Chociaż było znacznie chłodniej niż latem, byłiście już tak zahartowany, że zanim wżęliście kocy, musialo być znacznie chłodniej. Hrabia stał z łóżka przyciągnięte przez dobrej pogodzie, przeszedł przez salon i wyszedł na taras. Nie zauważyliście go na początku. Stał tam i patrzył na nieoczekiwany obraz dwóch opalonych Wenusy leżących na leżakach. Potem jeden z was podniósł wzrok, zobaczył hrabiego, ale pozostał bardzo spokojny i zapanowanie:

„Proszę, panie hrabia, chodź i usiądź z nami w pięknym ciepłym słońcem. To pan też pomoże. Mamy gruźlicę płuc. To nie jest zaraźliwe. Dlatego nie musi pan się bać nagich dziewcząt. ”
Hrabia chetnie, to zrobił, a kiedy Marie-Louise wróciła do domu kilka chwil później z niektórych artykułów spożywczych, odbyła się interesująca rozmowa o Bogu i świecie. Hrabia śmiał się głośno i żartował, ludzie nie mogli już nic widać o szoku, jakiego doznał w ogniu jego zamku.
Kiedy wszyscy usiedliśmy na obiedzie, Carl Gotthard zapytał mnie, czy nie mam ochoty zostać jego sekretarz. Był teraz tak stary, że chciał pozbyć się wszystkich drobiazgów obowiązkowe, i mieć trochę czasu na piękne strony życia, na muzykę, malarstwo i dobre książki. I tym samym wskazał na was, który najwyraźniej bardzo mu się podobał jako przyjemny obraz i stymulujący relaks po południu. Powiedziałem, że chciałbym najpierw rozmawiać o to z Marie-Louise i wami, dziećmi. Ale oboje krzyknęliście, jakby z jednego gardła: „Tak, tatusiu, zrób to, wtedy mamy dużo wolnego od szkoły”.

Mieliśmy tyle forsy, że mogliśmy poczekać na twoje uzdrowienie przez kilka lat, ale Marie-Louise również poradziła mi przyjąć ofertę. To dałoby mi większe zadanie, co byłoby dla mnie bardzo satysfakcjonujące. Tak zaczynałem pracować dla rodziny Schaffgotschów. Ponieważ Carl Gotthard wkrótce chciał ponownie pojechać do swojej żony w Pradze, wyjaśnił mi najważniejsze zadania. Musiałem wykupić działki w Cieplice, aby stworzyć nowy, większy zamek z dużym parkiem. Carl Gotthard widział Wersal i Sanssouci. Coś w tym stylu, nie tak dużego, ale w tym stylu, wyobraził nowy zamek Schaffgotschów. Musiałem też rozejrzeć się za architektem i dać robić projekty.

In de namiddagen bij mooie oktober zonneschijn lagen jullie twee weer op het terras in de zon. Het was weliswaar al veel koeler als in de zomer, maar jullie waren al zo afgehard, dat het nog veel kouder kon zijn, voordat jullie een deken zouden nemen. De graaf was door het mooie weer uit zijn bed gelokt, opgestaan en wandelde door de woonkamer en kwam op het terras. Jullie hadden hem in het begin niet opgemerkt. Hij stond daar en keek naar het onverwachte beeld van de twee gebruinde Venussen, die daar op de ligbedden lagen. Vervolgens keek een van jullie op, zag de graaf, bleef echter heel rustig en kalm:

‘Alstublieft mijnheer de graaf, kom toch bij ons zitten in de mooie warme zon. Dat zal u ook goed doen. Wij hebben longtuberculose. Dat is niet besmettelijk. U hoeft daarom voor ons naakte meisjes geen angst te hebben.’

De graaf deed dat graag, en toen Marie-Louise iets later van enkele boodschappen weer thuis kwam, waren jullie in een interessant gesprek over god en de wereld gewikkeld. De graaf lachte hardop en maakte grapjes, men kon niets meer merken van de schok, die hij bij de brand van zijn slot had opgelopen.

Toen we tijdens het avondeten allemaal om tafel zaten, vroeg Carl Gotthard me, of ik geen zin had om zijn secretaris te worden. Hij was nu zo oud, dat hij van alle kleine aangelegenheden af wou, om ook nog wat tijd te hebben voor de mooie kanten van het leven, voor muziek, schilderkunst en goede boeken. En daarmee wees hij naar jullie, die hij als een aangenaam beeld en stimulerende ontspanning, waarvan hij in de namiddag blijkbaar zeer genoten had. Ik zei, dat ik dat eerst met Marie-Louise en jullie, kinderen nog wilde bespreken. Maar jullie riepen beide, als uit één keel: ‘Ja papa, doe het, dan hebben we heel veel vrij van school.’

We hadden weliswaar zoveel vermogen, dat we jullie genezing rustig meerdere jaren hadden kunnen afwachten, maar ook Marie-Louise raadde me aan, het aanbod te accepteren. Ik zou daardoor weer een grotere opdracht krijgen, die voor mij heel bevredigend zou zijn. Zo kwam ik in dienst van de familie Schaffgotsch. Omdat Carl Gotthard weldra weer naar zijn vrouw in Praag wilde reizen, legde hij mijn belangrijkste opdrachten uit. Ik moest in Warmbrunn grondstukken opkopen, om daar een nieuw groter slot met een groot park te laten ontstaan. Carl Gotthard had Versailles en Sanssouci gezien. Zoiets, niet zo groot, maar in die stijl, zo stelde hij het nieuwe slot van de Schaffgotschen voor. Ik moest ook al rondkijken voor een architect en ontwerpen laten maken.

Wegerer Scholz 126

W październiku 1777 r. W naszym sąsiedztwie panowało wielkie podniecenie. Pewnej nocy zamek spłonął. Do tej pory nie przejmowałem się tym i tylko to zauważyłem. Teraz z całym zamieszaniem podszedłem, aby pomóc, jeśli było coś do pomocy. Ranny, czarny jak sadza, runął w moją stronę. Złapałem go i poprowadziłem do naszego domu. Tam w świetle latarni rozpoznałem, że był to brat Philipsa, Carl Gotthard Schaffgotsch. Umyłem go, a Marie-Louise troszczyła się o jego oparzenia. Potem dawalismy całkowicie zdezorientowanym starcem, gorącą herbatę i położyliśmy go do łóżka w jednym z naszych pokoi gościnnych. Znów wróciłem do miejsca katastrofy i spotkałem burmistrza tego miejsca i powiedziałem mu, że stary hrabia dobrze opatrywane jest w naszym domu.

Marie-Louise i ja pilnowaliśmy w nocy łóżko hrabiego. Kiedy przyszedł rano, obudził się, jakby wychodził z głębokiego snu, zastanawiając się nad ranami i miejscem pobytu, ponieważ na początku nic nie pamiętał. Powiedzieliśmy mu o pożarze na zamku, a kiedy Martina i Wilhelmina wydawali się podawać śniadanie do łóżka, uśmiechał się do nich przyjaźnie i próbował z nimi żartować. Kierownik państwo Gryff przyszedł do nas przed południem. Burmistrz wysłał go do nas. Chciał, aby hrabia mieścić w innym domu w Cieplice, który był własnością rodziny Schaffgotschów od dawna. Ale stary hrabia to odrzucił.

„Mam się tu bardzo dobrze. Mam dwie piękne, słodkie pielęgniarki i jeśli nie jestem wielkim obciążeniem dla ludzi tutaj, chciałbym zostać w tym pięknym domu przez kolejny dzień lub dwa ”.Hrabia pozostała prawie cały tydzień. Powiedziałem mu już następnego dnia o mojej pracy w Wroclawiu i Berlinie u panem von Zedlitz i rowniez o mojej ostatniej wizycie u jego brata w Jawornik. Potem nagle powiedział: „Więc ty musisz być jego synem, o którym już mi wiele powiedział?”

Potwierdziłem to i od tej chwili nazywał mnie tylko Jörg i musiałem nazywać go Carl Gotthard.

In oktober 1777was er in onze buurt grote opwinding. Op een nacht brandde het slot af. Ik had me daar tot dan toe niet om bekommerd, en het alleen ter kennis genomen. Nu bij al het tumult liep ik er naar toe, om te helpen, als er wat te helpen viel. Er tuimelde me een gewonde en zwart van het roet uitziende, gestalte tegemoet. Ik ving hem op en leidde hem naar ons huis. Daar in het licht van een lantaarn herkende ik, dat het Philips broer, Carl Gotthard Schaffgotsch was. Ik waste hem en Marie-Louise verzorgde zijn brandwonden. Daarna schudden we de volledig in de war zijnde oude man een hete thee in, en legden hem in bed in een van onze gastenkamers. Ik ging nog een keer terug naar de plaats des onheils en trof daar de burgemeester van de plaats en vertelde hem, dat de oude graaf bij ons in bij huis goed onder gekomen was.

‘s Nachts waakten Marie-Louise en ik om beurten aan het bed van de graaf. Toen hij ’s morgens kwam, werd hij wakker alsof hij uit een diepe slaap kwam, en verwonderde zich over zijn wonden en verblijfsplaats, want hij kon zich in het begin niets herinneren. We vertelden hem over de brand op het slot en toen Martina en Wilhelmina verschenen, om zijn ontbijt op bed te serveren, lachte hij al vriendelijk naar hen en probeerde, grapjes met hen te maken. Nog voor de middag kwam de beheerder van het heerschap Greiffenstein naar ons. De burgemeester had hem naar ons gestuurd. Hij wilde de graaf in een ander huis in Warmbrunn laten onderbrengen, dat de familie Schaffgotsch al sinds lange tijd in bezit had. Maar de oude graaf wees dit af.

‘Het gaat me hier toch heel goed. Ik heb twee beeldschone, lieve verpleegsters, en als ik de mensen hier niet tot een al te grote last ben, dan zou ik nog graag een of twee dagen in dit mooie huis blijven.’

De graaf bleef nog bijna een hele week. Ik vertelde hem al op de volgende dag over mijn werk in Breslau en Berlijn bij de heer van Zedlitz en neven bij over mijn laatste bezoek aan zijn broer in Johannesberg. Toen zei hij plotseling: ‘Dan moet jij zijn zoon zijn, over wie hij mij al veel verteld heeft?’

Ik bevestigde hem dat, en vanaf dat moment noemde hij mij alleen nog maar Jörg, en ik moest hem Carl Gotthard noemen.