vrijdag 24 mei 2013

Een bruiloft in het Isergebergte



de huwelijksverzoeker

Een bruiloft was een goede gelegenheid om weer eens te feesten. Wie geld genoeg had huurde een proffesionele “Huxtbitter” oftewel “Hochzeitsbitter” in. Een in feestelijke kleding gehulde persoon, vaak in een frak met hoge hoed en een bonte staf. Deze man regelde het huwelijksfeest en ging persoonlijk de gasten in versvorm uitnodigen. (zur Hochzeit bitten) Hij vroeg ook mensen om iets voor te dragen tijdens het feest, en zorgde voor de trouwkrant. Bij het huwelijk van Liesbeth Lorenz had men een Hochzeitsbitter ingehuurd. 

De avond voor het huwelijk was er de onvermijdelijke vrijgezellenavond. Op de huwelijksdag zelf, voor de middag het burgerlijke huwelijk en in de vroege namiddag het kerkelijke huwelijk in Kunzendorf. De koetsen met de vele gasten moesten een bepaalde volgorde in acht nemen. Voor het huwelijk zat het bruidspaar in de laatste koets en na het trouwen ging die koets voorop. 


De ongetrouwde jongens en meisje uit het dorp, zo was de gewoonte, versierden het huis van de bruid. De jongens waren verantwoordelijk voor het dennengroen van de erepoort aan de ingang van het grondstuk en de meisjes zorgden voor de guirlandes. Soms moesten er vele meters gebonden worden; voor de erepoort, huis- en goede kamerdeur, voor de stoelen van het bruidspaar, thuis en in de kerk. Ook kwamen er kleine kransen uit myrte of buxus voor de ramen van de koets. 


Weer thuis aangekomen moest eerst de fotograaf een aantal plaatjes schieten. Daarna begon in de grote kamer aan lange tafels het feestmaal. Voor die gelegenheid was er een kokkin met haar helpsters in dienst genomen. Het eten duurde heel lang, had vele gangen en werd regelmatig onderbroken door voordrachten en redes. Na het eten, het was al lang avond, kon men de benen strekken en alvast een dansje maken. Daarna kwam er weer koffie met gebak en kon er echt gedanst worden. 


Het feest werd afgesloten met de “Brautführe”. De bruidstoet waarbij de bruid naar haar nieuwe thuis gebracht werd. Het bruidspaar kreeg een nieuwe akkerwagen met daarop de hele uitzet en de kado’s goed zichtbaar voor iedereen. Met deze wagen met daaraan noch wat vee vastgebonden vertrok het nieuwe paar naar hun nieuwe boerderij in Neu Kemnitz. Voorop liep de Hochzeitsbitter.



zdjęcie ślubu przed szkoła w Proszowa



Wesele było dobra okazją do zabawy. Ten którzy mieli wystarczające środki, zatrudnił profesjonalną "Huxtbitter" lub "Hochzeitsbitter". Człowiek ubrany w uroczysty strój, często  nosił frak z cylindrem i kolorowy laska. Ten człowiek organizował wesela i osobiście zapraszał gości w wersecie. (Zur Hochzeit bitten) Zapytał również ludzi aby robić coś rozrywkowe i zadbał o ślubne gazecie. Na wesele Liesbeth Lorenz był Hochzeitsbitter.  

W noc przed ślubem była oczywiście wieczór kawalerski. Na dzień ślubne przed południem ślubu cywilnego i wczesnym popołudniem ślub w kościele Proszowej. Wozy z wielu gości musieli jechać w określony kolejności. Przed ślubem para była w ostatnim wozu i po ślubie młody para prowadził  parade. 

Niezamężnych dziewcząt i chłopców ze wsi, jak to było w zwyczaju, zdobilidom panny młodej.  
Chłopcy byli odpowiedzialni za budować z sosnowym zieleni łuku triumfalnego w wejściu do budynku i dziewczyny zadbali o girlandami. Czasami musiała być wiele metrów związane, na łuku triumfalnego i na drzwi do wejście i dobrego pokoju, krzesło dla młody para, w domu i w kościele. Też mieli być małe wieńce z mirtu lub bukszpanu na okien przewozu.  

Kiedy wrócili do domu, pierwszy miał fotograf strzelać kilka zdjęć. Następnie rozpoczął się w dużym pokoju na długi stoły uczta. Z tej okazji, kucharka z jej pomocników zostali zatrudniony. Jedzenie trwało długo, miał wiele postępy i był często przerywany przez wykładów i przemówień. Po obiedzie, to był już wieczór, gośći mógł rozprostować nogi i już trochę tańczyć. Potem dawali kawą i ciastka i naprawdę może tańczyć.

Impreza zakończyła się "Brautführe". Orszak ślubny gdzie prowadził się panna młoda do swojego nowego domu. Para dostała nowe wóz drabinowe i na ten wóz widoczne dla wszystkich, wyprawa panna młoda i prezenty ślubne. Związane za tego wozu kilka bydła nowa para chodzili do ich nowy gospodarstwie w Nowa Kamienicy. Orszak prowadził Hochzeitsbitter.
























donderdag 16 mei 2013

Frieda en Alexander

Uitzicht vanaf de Scheibenberg of Tłoczyna 


Na de verdrijving van de duitse bevolking uit Blumendorf in juli en december 1946, bleef de 26 jarige Frieda Daniel in haar ouderlijk huis in Gotthardsberg wonen.

De nieuwe eigenaar van hun huis was Alexander Warawko, een poolse militair. De verdrijving in het onzekere was voor Frieda niet bepaald verlokkend. In je vaderland blijven, in een goed huis wonen en voldoende te eten hebben waren toch betere perspektieven. Misschien met Alexander als echtgenoot aan haar zijde? Was er in de 10 voorafgaande maanden dat Alex bij hun inwoonde al iets aan het opbloeien geweest?. Zeker was, dat voor Alex het alleen zijn ook moeilijk was. Hij kende Frieda intussen goed genoeg, en met haar kookkunsten was hij kennelijk ook tevreden. De alleenstaande poolse militairen werden toendertijd door de duitse inwoners mee verzorgt.

Begin 1947 bezocht Frieda haar ouders en zus in het Rheinland. Zeker heeft ze de mogelijkheid van een verhuizing met Alex naar het westen bekeken. Ze was toen al zwanger. Maar in het vernielde na-oorlogse Duitsland was er geen toekomst en Frieda ging terug naar Gotthardsber. Enige maanden later werd zoon Richard geboren. Later gevolgd door zoon Stefan.



In de jaren 50 zijn de Warawkows als zogenaamde “Spätaussiedler” alsnog naar Niederkassel-Mondorf in Duitsland verhuisd. 

 Frieda i Aleksander


Po wydalenie niemieckiej ludności z Kwieciszowic w lipcu i grudniu 1946 roku, 26-letni Frieda Daniel pozostała w domu rodziców na Boża Góra.

Nowe właściciel ich domu był Aleksander Warawko, polski żołnierz. Wydalenia do niepewności nie było uwodzicielska dla Frieda. Pozostań w swoim kraju, żyć w dobrym domu i mają co jeść były jeszcze lepsze perspektywy. Może z Aleksandrem jako męża przy jej boku? Czy tam w ciągu 10 miesięcy poprzedzających kiedy Aleks mieszkał razem
z nimi, już coś się rozwijał? Był pewien, że dla Aleks być tam sam, również był trudne. On teraz dobrze znał Frieda i był zadowolony z jej gotowanie. Polscy żołnierze (kawalery) wówczas bezpośredni po wojna mieszkali u Niemców który dbali o nich.


Wczesnie 1947 Frieda odwiedził z rodzicami i siostrą w Nadrenii. Oczywiście, że patrzała na  możliwość prowadzenie z Aleksem na Zachodu. Ona była już w ciąży. Ale w zniszczonej postu - wojny Niemcy nie było przyszłości, i Frieda wrócił do Boża Góra. Kilka miesiąc później urodziła syna Richarda i później urodziła syna Stefana.

W latach 50.Warawkows jak tzw "Spätaussiedler jeszcze prowadzili się do Niederkassel-Mondorf w Niemcy.