Nastąpiło
kilka szczęśliwych lat. Kiedy Phil
Papiez Benedikt XIV
Nastąpiło
kilka szczęśliwych lat. Kiedy Philipp miał coś do zrobienia w
parlamencie, lub był jako ksiądz w katedrze, wybraliśmy się do
odwiedzania wielkim mieście. Było tyle nowych rzecze dla nas obu,
wielkich domów, szerokich wybrukowanych ulic. Kiedy padało, woda
zniknęła za żelaznymi kratami pod ulicą. To było twoje pierwsze,
bardzo ekscytujące odkrycie.
Często chodziliśmy na mszę razem z Philippem w katedrze. Teraz poznałem także liturgię katolicką. Różnice nie przeszkadzały mi w tym, czego nauczyliśmy się w kościele ewangelickim. Ważniejsze było dla mnie bycie z Philippem.
W domu często rozmawialiśmy o różnych religiach i o tym, co uważaliśmy za ważne. Pomimo wielu różnych spostrzeżeń zgodziliśmy się, że z tych, w naszych oczach małych różnic, taka wojna nigdy nie może powtórzyć jak ta, w której dziadek Philippa walczył i musiał niesprawiedliwie umrzeć. Philipp opowiedział mi całą historię Hansa Ulricha von Schaffgotscha, ewangelicznego generała w armii katolicki - cesarskiej von Wallensteina. Ty też słuchałeś uważnie. W tym czasie można było pójść do wysoko ocenionych liceum w Wrocławiu, gdzie różne kursy były prowadzone przez dobrych nauczycieli. Historia naszego kraju była dla ciebie bardzo ważna. W każdym razie ważniejsze niż matematyka. Philipp opowiedział także o dzieciach Hansa Ulricha, którzy po jego śmierci zostali zmuszeni do wychowania katolika, a potem pozostali z tym przekonaniem. Należał do tej gałęzi rodziny Schaffgotschów. Natomiast mieszkańcy Śląska byli głównie ewangelikami. Czy nasze wspólne zamieszkanie w Wrocławiu nie było najlepszym dowodem na to, że różnice są łatwe do pokonania? Także papież w Rzymie, Benedykt XIV dał dobry przykład swoją tolerancją. Był nawet uważany przez króla pruskiego. Stąd ten wielka ostrożność w zachowaniu katolickich kościołów na Śląsku.
Er volgden nu meerdere gelukkige jaren. Als Philipp iets in het parlement te doen had, of als hij als priester in de kathedraal was, ging ik met je op verkenning in de grote stad. Er was voor ons beide zoveel nieuw, de grote huizen, de brede verharde straten. Als het regende verdween het water door ijzeren tralies onder de straat. Dat was jouw eerste, zeer opwindende ontdekking.
We
gingen vaak samen met Philipp naar de mis in de kathedraal. Ik leerde
nu ook de katholieke liturgie kennen. Mij stoorden de verschillen
niet, met dat wat we in de evangelische kerk geleerd hadden. Het was
voor mij belangrijker om bij Philipp te zijn.
Thuis
spraken we vaak over de verschillende religies en dat, wat wij voor
belangrijk hielden. Ondanks de vele verschillende inzichten waren we
het steeds eens, dat uit deze, in onze ogen kleine verschillen, er
nooit meer zo’n oorlog mocht ontstaan, zoals die, waarin Philipps
grootvader gevochten had en onrechtvaardig het leven moest laten.
Philipp vertelde mij de hele geschiedenis van Hans Ulrich von
Schaffgotsch, de evangelische generaal in het katholieke –
keizerlijke leger van von Wallenstein. Ook jij luisterde aandachtig
toe. Je kon toentertijd naar een hoog aangeziene school in Breslau
gaan, waar de verschillende vakken door goede leraren werden gegeven.
De geschiedenis van ons land was voor jou heel belangrijk. In ieder
geval belangrijker als wiskunde. Philipp vertelde ook over de
kinderen van Hans Ulrich, die na zijn dood, gedwongen katholiek
opgevoed werden, en daarna bij dit geloof bleven. Hij hoorde bij
deze tak van de familie Schaffgotsch. De mensen in Silezië waren
daarentegen voornamelijk evangelisch gebleven. Was ons samenleven in
Breslau niet het beste bewijs daarvoor, dat de verschillen makkelijk
te overbruggen waren? Ook de paus in Rome, Benedictus de XIV gaf met
zijn tolerantie een goed voorbeeld. Hij werd zelfs door de Pruisische
koning geacht. Vandaar ook de grote voorzichtigheid bij het behoud
van de katholieke kerken in Silezië.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten