Wegerer Scholz 122 Berlin

Nastąpiło bardzo wiele szczęśliwych lat w Berlinie. Mieszkaliśmy razem z Abrahamem i Wilhelminem w dużym domu w Poczdamie. Wy, dzieci, nie mieszkaliście daleko od szkoły. Wkrótce mieliscie kilka przyjacowlki i w naszym domu było zawsze wesoło. Praca w służbie Karola Abrahama była interesująca i sprawiła mi ogromną przyjemność. Oprócz problemów ministerstwa stanu i sprawiedliwości szybko zajęliśmy się wszystkimi kwestiami dotyczącymi spraw szkolnych i kościelnych. Szacunek dla króla Fryderyka wzrósł z dnia na dzień. Zajmował się prawie wszystkimi problemami i chciał być dobrze poinformowany.

Ludzie też to wiedzieli i bardzo go za to docenili. Jednak nowy uczniowi czasami nękali go podczas spacerów po Poczdamie. Kiedy został zastraszany jeszcze raz i odwrócił się, a do chłopiec powiedział, aby iść do szkoły, ten odpowiedział: „Stare Frederyk chce zostać królem i nawet nie wie, że zgodnie z jego rozkazem w środę po południu nie ma edukacji. „

Rzeczywiście odbyliśmy wiele bardzo głębokich rozmów na temat edukacji obszarów wiejskich, a także szkół wyższych w miastach. Zajęliśmy się programami nauczania i listami egzaminacyjnymi, które byłyby obowiązkowe dla całych Prus.

Zima od 1766 do 1767 roku była bardzo ciężka i długa. Kilka razy bardzo mocno padał śnieg, a potem wszystko znowu się rozmroziło. Kiedy następnie znów zaczął zamarzać, rozmrożona woda zamarzła, zanim mogła spłynąć. Ulice nie były już dostępne. Domy były wilgotne i zimne, ponieważ brakowało paliwa. W końcu armia musiała zaopatrywać miasto w drewno opałowe.

Jedynymi, którzy nie cierpieli w tych okolicznościach, były dzieci. Modne było jeździć na łyżwach po zamarzniętych rzekach. Marie-Louise była już w stanie to zrobić od dzieciństwa w Saksonii. Teraz uczyła tej sztuki zarówno was, jak i wasze przyjaciół. Kiedy wróciliście na wieczór do domu zmęczony iz jasnoczerwonymi policzkami, mieliscie wiele do powiedzenia.

W tym czasie zaczęliście także interesować w chłopcami. Gadaliście o tych, którzy potrafią dobrze jeździć, a tym samym zaimponować wam. Wcale mnie to nie zaskoczyło, ponieważ mieliscie trzynaście lat, w ten wiek już byłem zaręczony z Marie-Louise przez trzy lata i wkrótce ją poślubiłem. Kiedy wam czasami w rozmowach o to powiedzialem, wcale nie chciałeś w to wierzyć. Chodzenie do szkoły i uczenie się do egzaminu stało się dla was tak decydujące, że myśl o małżeństwie zniknęła w tle.

Er volgden nu zeer veel gelukkige jaren in Berlijn. We woonden weer samen met Abraham en Wilhelmine in een groot huis in Potsdam. Jullie, kinderen woonden niet ver van school. Jullie hadden al snel meerdere vriendinnen en in ons huis ging het er altijd vrolijk aan toe.

Het werk in Karl Abrahams ministerie was interessant, en gaf me veel plezier. Behalve de problemen van het staats- en justitieministerie behandelden we al snel ook alle vragen omtrent school- en kerkenaangelegenheden. De hoogachting voor koning Friedrich steeg met de dag. Hij bemoeide zich met bijna alle problemen en wilde goed geïnformeerd zijn.

Dat wist het volk ook, en waardeerde hem daarvoor zeer. De nieuwe schooljeugd pestte hem echter ook soms tijdens zijn wandelingen door Potsdam. Toen hij weer eens een keer gepest werd en zich omdraaide en de jongen toeriep, dat ze naar school toe moesten gaan, antwoordden ze: ‘De oude Frits wil koning zijn en weet niet eens, dat volgens zijn opdracht er op woensdagmiddag geen onderwijs is.’

Inderdaad hadden we vele zeer diepgaande gesprekken gehad over de vorming van het onderwijs op het platteland, alsmede de hogere scholen in de steden. We hielden ons bezig met de leerplannen en de examenlijsten die verplicht zouden zijn voor heel Pruissen.

De winter van 1766 op 1767 was zeer streng en lang. Meermaals had het zeer hard gesneeuwd, dan weer was alles gedooid. Toen het aansluitend weer ging vriezen, bevroor het dooiwater al voor het had kunnen wegvloeien. De straten waren nergens meer begaanbaar. De huizen waren vochtig en koud, omdat brandstof schaars werd. Het leger moest tenslotte de stad van brandhout voorzien.

De enigen die niet onder deze omstandigheden leken te lijden, waren de kinderen. Het was de mode om op de dichtgevroren rivieren te schaatsen. Marie-Louise kon het al uit haar jeugd in Saksen. Nu leerde ze deze kunst ook aan jullie beiden en aan jullie vriendinnen. Als jullie ’s avonds doodmoe, en met knalrode wangen naar huis kwamen, hadden jullie veel te vertellen.

Jullie begonnen toentertijd zich ook met jongens bezig te houden. Jullie zwijmelden over diegenen die goed konden schaatsen en daarmee jullie imponeerden. Mij verwonderde dat helemaal niet, want jullie waren met jullie dertien jaar in de leeftijd, dat ik al drie jaar met Marie-Louise verloofd was en al snel daarna met haar trouwde. Als ik dat soms in gesprekken met jullie vertelde, wilden jullie dat in eerste instantie helemaal niet geloven. Voor jullie was naar school gaan en het leren voor een examen zo beslissend geworden, dat denken aan een huwelijk op de achtergrond raakten.