Wegerer Scholz 87

Henrietta von Gersdorf

Marie-Louise opowiedziała mi później, jak zgromadzenie braterskie pochodzi od emigrantów z Mähren. Hrabia Nikolaus Ludwig von Zinzendorf, po ukończeniu szkoły w Frankischen Stiftungen w Halle i uzyskaniu tytułu prawnego, został urzędnikiem państwowym na dworze królewskim w Dreźnie. Chciał się ożenić, a w maju 1722 r. kupił majątek Berthelsdorf od swojej ukochanej babci Henriette von Gersdorf w Großhennersdorf jako przyszły majątek rodzinny. Kilka dni później na osiedlu pojawili się emigranci ewangelicki z Mähren, wyczerpani, głodni i zdesperowani. Hrabia Zinzendorf zabrał ich do domu i obiecał im pomóc.

Marie-Louise opowiedziała tę część życia swojego dziadka tak przenikliwie iz takim oddaniem, że miałem łzy w oczy. To musiało być najbardziej imponujące, a więc najważniejsze wydarzenie w jego życiu dla hrabiego. Do tego czasu miał prawdopodobnie wiele różnych celów, ale nigdy tak naprawdę nie był szczęśliwy i pełen entuzjazmu. W szczególności życie w Dreźnie na dworze królewskim wcale go nie zadowoliło.

Teraz rozpoznał w bezradnych ludziach, którym przydzielono mu jego przewidywane zadanie życiowe, co również zmusiło go do natychmiastowego działania. Kilka tygodni później pierwsze drzewo zostało wycięte na odpowiednim kawałku ziemi w jego Hutbergu na budowę domu dla uchodźców. Był to 17 czerwca 1722 r., dzień ustanowienia osady Herrnhut, która była obchodzona co roku od tego czasu.

Tutaj, w relacji Marie-Louise na temat tych ważnych wydarzeń, przypomniałem sobie moją matkę. Dla niej bardzo odmienne zdarzenie w ramionach ukochanego dziadka, doświadczyć ruja pary sarny, doprowadziły również do wydarzenia decydującego o życiu. Przynajmniej czułem to, kiedy czytałem jej historię. Późniejsze spotkanie z Philippem Gotthardem Schaffgotschiem, relacjami z nim i nieustannym poświęcaniem mediacji między dwoma religiami na Śląsku, było koniecznymi konsekwencjami.

Teraz ja, wyczerpany pruski żołnierz, mogłem spowodować podobne doświadczenia z Marie-Louise. To dało mi poczucie szczęścia nieznane mi, stworzyło więź z małą Marie-Louise, nie wiedząc o niej wiele.

Later heeft Marie-Louise me verteld, hoe de broedergemeente uit emigranten uit Mähren ontstaan is. Graaf Nikolaus Ludwig von Zinzendorf was na zijn schoolopleiding aan de Frankischen Stiftungen in Halle en een rechtenstudie, staatsbeambte aan het koninklijke hof in Dresden geworden. Hij wilde trouwen en kocht in mei 1722 het goed Berthelsdorf van zijn geliefde grootmoeder Henriette von Gersdorf in Großhennersdorf als toekomstig familiebezit. Enkele dagen later verschenen daar op het landgoed protestante emigranten uit Mähren, uitgeput, uitgehongerd en vertwijfeld. Graaf Zinzendorf nam ze in huis en beloofde, hen te helpen.

Marie-Louise vertelde dit deel uit het leven van haar grootvader zo indringend, en met zulke toewijding, dat bij mij de tranen kwamen. Het moet voor de graaf werkelijk het indrukwekkendste en daarmee de belangrijkste gebeurtenis in zijn leven geweest zijn. Tot dan toe had hij waarschijnlijk vele verschillende doelen gehad, maar was hij nooit echt gelukkig en vol enthousiasme geweest. In het bijzonder bevredigde hem het leven in Dresden aan het koninklijke hof helemaal niet.

Nu herkende hij in de op hem aangewezen hulpeloze mensen zijn vooruit geziene levenstaak, die hem ook onmiddellijk liet handelen. Enkele weken later al, werd er op een geschikt stuk grond van zijn bezit aan de Hutberg de eerste boom gekapt voor de bouw van een huis ten behoeve van de vluchtelingen. Dat was 17 juni 1722, de dag van de oprichting van de nederzetting Herrnhut, die vanaf toen elk jaar feestelijk gevierd werd.

Hier, bij Marie-Louises uiteenzetting van deze belangrijke gebeurtenissen, moest ik aan mijn moeder denken. Voor haar had een heel anders geaarde gebeurtenis in de armen van haar geliefde grootvader, het meebeleven van de bronst van een reekoppel, ook voor een levensbeslissende gebeurtenis geleid. Zo had ik het tenminste gevoeld, toen ik haar verhaal las. De latere ontmoeting met Philipp Gotthard Schaffgotsch, de band met hem en de steeds voortdurende opofferende bemiddeling tussen de beide religies in Silezië, waren de noodzakelijke gevolgen daarvan.

Nu lijk ik, de uitgeputte Pruisische soldaat, bij Marie-Louise mogelijkerwijs een soortgelijke belevenis te hebben veroorzaakt. Mij gaf dat een mij onbekend geluksgevoel, het schepte een band met de kleine Marie-Louise, zonder dat ik veel van haar wist.